МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ. 3

1 ЖЕРДІҢ ЖАЛПЫ МІНЕЗДЕМЕСІ ЖӘНЕ ОНЫҢ БАҒАЛАНУЫ.. 7

1.1  Жер ресурстарын пайдалану және жер қорын пайдалану. 7

1.2 Жерді экономикалық бағалау әдістері және оның негізгі принциптері 11

2 ЖЕР БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ  БАҒАЛАУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ 36

2.1 Жер бақылау қажеттілігі, түрлері және әдістемелері 36

2.2 Жерді бағалау: көзқарастар, бонитет балдарын қолдану, жер бағаларын анықтау әдістері 42

3 ЖЕР БАҚЫЛАУ МЕН ЖЕРДІ БАҒАЛАУ ЖОЛДАРЫН ЖАҚСАРТУ.. 76

ҚОРЫТЫНДЫ.. 81

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 83

1 ЖЕРДІҢ ЖАЛПЫ МІНЕЗДЕМЕСІ ЖӘНЕ ОНЫҢ БАҒАЛАНУЫ 

1.2 Жерді экономикалық бағалау әдістері және оның негізгі принциптері

... Жер қатынастары-жер иеленушілік және жер пайдалану жер рентасының үш түрін туғызады. Абсолюттік рента жерге монополиялық иелікке және ауыл шаруашылық капиталының органикалық құрылымымен түсіндіріледі. Дифференциалдық рента I жердің табиғи өнімділігі және орналасу тиімділігіне байланысты. Ал дифференциалды рента II жердің өнімділігін арттыруға жұмсалған қосымша еңбектің нәтижесі. Жерді экономикалық бағалауда алғашқы екеуі есептелуі тиіс.

Рента түрлерін бұлай бөлу тек экономикалық теорияда қолданылады. Ал іс жүзінде оларды бір-бірінен ажырату мүмкін емес, олар бір-бірімен байланысты, тек қана біртұтас есептеледі.

Екі жер бөлімшелерін салыстырып тек қана дифференциалдық рентаны анықтаймыз дейтін болсақ. Нашар жердің рентасы нөлге тең деп алуымыз керек, яғни ондай жерді экономикалық бағалауға болмайды. Ал іс жүзінде барлық жер, оның ішінде ең нашар жер, бағалануы тиіс. Нашар жер (жалға) пайдалануға берілгенде дәл жақсы жер сияқты одан алынатын табысқа байланысты бағаланады.

Ауыл шаруашылығында ренталық төлемдерді анықтау әдістемелері бойынша дифференциалдық рентаны өнімдердің сатылу бағасы мен жеке өндіру бағаларының айырмасы бойынша анықтау ұсынылады. Ал абсолюттік рента бағаның құрамында деп есептеледі.

Макроэкономикалық деңгейде рента қоғамдық өндірістен алынған қосымша құнның, жаңадан өндірілген құнның, ұлттық табыстың бір бөлігі болып табылады. Осы жағдайды ескеріп, жер рентасын ұлттық табыстан былай айыру ұсынылады:

*********************   (22)

мұнда:

  R –аймақтағы жердің халық шаруашылығымен есептелген құны;

  S- аймақтағы жер қоры;

  γ- жер қорының ұлттық табысқа қосқан үлесін көрсететін коэффициент;

  Е- уақыт факторын есептеу нормативі;

  m- қоғамдық өндірістен алынған жылдық қосымша өнім (ұлттық табыс);

  Kj- аймақтағы жердің сапасының саралану коэффициенті

  γm – жер рентасының жалпы сомасы болып табылады. Бірақ бұл формуламен рентаны есептеу өте қиын. Өйткені γ шамасы белгісіз. ...

3 ЖЕР БАҚЫЛАУ МЕН ЖЕРДІ БАҒАЛАУ ЖОЛДАРЫН ЖАҚСАРТУ 

...  Қазақстан Республикасындағы жер нарық және оның жетілдіруі.

Жер рыногындағы обьектісі жерге ие болу болып табылады, яғни жеке меншік  құқығы, жерді иелену құқығы Қазақстан Республикасының конституциясы бойынша жер сатып алу–сату объектісі болып  табылмайды, демек, оған меншіктік рынок жоқ. Ал жеке меншік құқығы тұрақты емес ауыспалы. Рынок обьектісінің  сапасы ретіндее жерді қолдануды айтуға болады. Көп жағдайда Қазақстан рыногында жерді иелену құқығы бар, мемлекеттік меншіктегі. Қазақстандағы жер қатынасының дамуын  3 этапқа бөлуге болады. Бұлар республика Парламенті ұсынған заңдағы реформаға байланысты: “Шаруа қожалығы туралы”, “Жер кодексі”, “Жер туралы реформа”, “Жер салығы туралы”. Осыларды іске асыруда жер реформасының І–этабы өтті. 1990-1993ж, жер қорының   бөлінуі, азаматтар мен заң иегерлерінің жерді иелену құқығы  бекітілді. 1995 жылдың алғына қарай мекемелік мемлекеттік  реформасы бойынша, жер иелену–иелері-99,8% жетті. Жер қатынасы дамуының (1994-1995ж) 2-ші кезеңі жер заңдылығының рынок жағдайына бейімделуі мен байланысты. ҚР Президентінің жарлығында айтылғандай рыноктыық қатынаста жерді-қолдануда мемлекеттік иеленуді сақтай отырып сатып алу – сату  институтын енгізу. Жер қатынасының, уаақыт тәртібін белгілеу № 1639, 1994 жылдың 5-сәуірі. Реформалаудың 3-ші кезеңіне жерді жеке меншікке иеленудің институтын енгізу. ҚР президентінің “Жер туралы” жарлығында 22.12.1995 жерді мемлекеттік және жекеменшшікке иелену туралы айтылған ҚР 3,5  млн-нан астам жер иелері  бар, жер ауданы 350 мың га. жер иелерінің заңды түрде келісімге келуіне боллады. 2001 ж 24- қаңтардағы ҚР Парламентінің “Жер туралы заңы” бойынша 3-ші кезең аяқталады. Бұл заңдағы басты мәселе ауыл шаруашылық жерлерін жеке меншікке иелену болмайтындығы туралы.[10, 39 б]

Қазақстан Республика жер қоры:

Жеке және жалпы талдау жасау үшін ҚР территориясындағы жер категориялық ұсыныстары туралы білу керек, қандай климаттық жағдайда орналасқаны жайында білу қажет.  ...

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. Указ Президента Республики Казахстан ,,О мерахпо реализации  Стратегии развития Казахстана до 2030 года,,. – Алматы,1998

2. ЗаконРеспублики Казахстан ,,Об оценочной деятельности в  Республике Казахстан,, от 30 ноября 2000 года №109 – 11. ...