1. Абсолютті және қатыстық және орташа шамалар туралы түсінік..........2
2. Қатыстық және статистикадағы графиктік әдіс..........4
1. Абсолютті және қатыстық және орташа шамалар туралы түсінік
Жалпы немесе топтық фактілер жиынтығын баяндайтын көрсеткіштерді статистикада тұжырымдау көрсеткіштері дейді. Олардың абсолютті, салыстырмалы және орташама деп аталатын түрлері болады. Алғашқы түрі абсолютті шама статистикалық жинау кезінде алынады. Ал салыстырмалы және орта шама абсолютті шама негізінде есептелініп алынады.
Абсолютті шамалар дегеніміз – қоғамдық құбылыстар мен процесстердің өлшемін, аумағын деңгейін білдіретін көрсеткіштер. Жоспарлау органдарына халықтың саны, шикізат қоры, кәсіподақтың қуаты, жұмысшылар саны және басқалары жөнінде абсолютті көрсеткіштер аса қажет. Абсолютті шамалар есеп мәліметтерінде шаруашылық, экономикалық талдауларда кеңінен қолданылады.
2. Қатыстық және статистикадағы графиктік әдіс
Үлестік сатыл тырмалы шамалары дегеніміз бүтіннің бөлшектер індей арақатынас. Бұған дүниеге келген ұлдар мен қыздар санының қатынасы, жұмысшылар мен қызметкерлердің арақатынасы, жүк тасымалдау транспортының әр түрінің қатынасы, мысал бола алады. Үйлестік шамалар бөлшектің 1,100 немесе 1000 бөлігіне, басқа немесе бөлшектің сондай бөлігі келетінің есептейді. Мысалы, демографиялық заңдылық бойынша дүниеге келген 100 қыз балаға 105-106 ер баладан, болмаса соңғы 1999 жылғы халық санағы бойынша әр 100 әйелге 873 адамнан келеді.
