1. Статистикада орташа шамалардың мәні..........2
2. Вариация түсінігі.............4
3. Вариация көрсеткіштерінің негізгі түрлері...........5
1. Статистикада орташа шамалардың мәні
Орташа дегеніміз – біртектес құбылыстардың жиынтық құбылысының бір бөлігі бойынша жинақтап көрсететін сандық шама. Орташа қолданудың басты шарттары объектілердің сапалық біртектілігі, жиынтықтардың кейбір топтары үшін жалпы орта шамамен қатар жеке орта шаманы есеппен шығару, орташа шаманың жақсы немесе нашар көрсеткіштерге қарай ауытқуын зерттеу, жаңа сапаның өсуін, санның сапаға көшуін көрсету.
2. Вариация түсінігі
Вариация латынның Variatia өзгеру, құбылу, өзгешелік деген сөзінен шыққан. Статистикада вариация деп әртүрлі факторлар әсер еткен бірнеше жиынтық сандық өзгерістерін айтады.
Вариация көрсеткіштері тек әуестік үшін емес, статистикалық теория көрсеткен, статистикалық практика алдына қойған міндеттерді шешу үшін қолданылады. Ол міндеттердің бірі орташа шаманың типтік бағасы.
3. Вариация көрсеткіштерінің негізгі түрлері
Дисперсия (ауытқудың орташа квадраты) және орташа квадраттық ауытқу статистикада құбылу дәрежісінің ең кең тараған көрсеткіштері дисперсия (d2 -сигма квадрат) және орташа квадраттық ауытқу (d - сигма).
Дисперсия дегеніміз (латынның dispersio – шашырау) құбылмалы белгілердің арифметикалық орташа шамадан ауытқу квадратының орташасы. Ол мына формуламен есептелінеді:...
