Жоспар

1. Қазақстанда педагогикалық  ой-пікірлердің  қалыптасуы.. 3

2. Әбу-Насыр Әл-Фараби. 5

3.Шоқан Уәлиханов (1835-1865) 5

4. Ыбырай Алтынсарин (1841-1889) 7

5. Абай Құнанбаев (1845-1904) 8

6.Назипа Құлжанова(1887-1934) 10

Әдебиеттер. 12

2. Әбу-Насыр Әл-Фараби

(870-950ж) - ұлы ойшыл, ғалым, энциклопедист. Өмір бойы Аристотельден кейінгі «Екінші ұстаз» деген атақпен жүрді. 200-ден астам ғылыми еңбектердің авторы, бізге 80-ге жуығы жеткен. Оның ірі еңбектері «Ғылымдарды жіктеу туралы сөз», «Ақыл туралы трактат», «Музыка туралы үлкен кітап», «Бақытқа жол көрсету», «Қала тұрғындарының көзқарастары туралы» және т.б. Әл- Фараби көптеген психологиялық еңбектердің авторы: «Жан туралы», «Темперамент туралы» «Ақыл және түсінік» және т.б.

Фараби адамгершілік жіне рухани тәрбиеге, жеке бастың дамуына, еңбек іскерліктерімен дағдырларына, еңбексүйгіштікке, көркемдік музыкалық оқытуға, денсаулықты нығайту мен дене дамуына үлкен мән берді.

Оның әлеуметтік және философиялық көзқарастары Европа мен Шығыста алдыңғы қатарлы педагогикалық ойлардың дамуына үлкен әсер етті.

5. Абай Құнанбаев (1845-1904)

Абай - қазақ халқының ұлы ақыны, жазба әдебиетінің негізін салушы, сонымен бірге ұлы ойшылы.

Абай  өзінің  40 жасқа  келгенде  жазған  жасымда  ғылым  бар  деп ескермедім  дейтін  өлеңінде  жас  кезінде  ғылымның  пайдасын көре- тұра  ескермей,  ал  ер  жеткен  соң ғылым қолына  түспей,  мезгілінен  кешігіп  қалғанындығына  өкініш  білдіреді.

Шын білім  кітапта,  оны  оқып  үйрен,  әскери  шеңге  қызықпа,  жаныңның  оты  сөнбесін   десең,  уездік  начальникке  жағынуға  тырыспа,  ғылымның  жолы, сонда  да өзіңнің  адал  еңбегімен  оқып  білім  ал,  адал  бол, әділетті  жақта,  деп   үйретеді  Абай.

Мектептің  жалпы  білім  және  тәрбие  берудің  маңызын  ескере  отырып, Абай  жас буынға  мектепте  жүйелі  білім  беру  қажеттігін  мойындады. Ол  тәрбие  мен білім  берудің жас  буын  адам етіп  қалыптастыруда  шешуші  роль  атқаратындығын  жақсы  түсінді.

Абай  оқыту  ісіндегі  схолостикалық  әдіске құрғақ  жаттығуға  қарсы  болды. Ол  сапалы  білім  беруді  қуаттады. Таяқ  тәртібінің  орнына,  саналы  тәртіптің  болуын  жақтады.

Ғылымға  шын  құмартып,  аңсау  білім  алуға  ең  қажетті  шарттың  бірі  деп  санады.

Абай  ғылымды үйрену  тек  пайда  көзі  деп  қарауға  қарсы  болды. Ол  балаларға  әуелі  олардың ақыл-ойын, дүниетанымы  мен  мәдениетін  дамытарлық  жалпы  білімдер  беру  қажет  деп  есептеді. Мұның  барлығы да Шоқанның демократтылығын сипаттай  түседі.

«Мұсылмандық туралы» деген еңбегінде Шоқан былай деп жазды:» Мұсылман изуверлігінің, дін фанатизмі атаулының бәрінің халықтардың әлеумет өмірінің дамуына келтіретін зияны туралы көп айтып жатуды артық деп санаймыз, Европадада теологияның етек алып кетуі халықтардың дамуына мүлдем кесел болғаны белгілі»

Орыс педагогикасыныәң прогресшіл идеялары да Шоқанның ағартушылық көзқарастарына әсер етті. Шоқан мектеп оқуының ғылыми негізде құрылып, табиғаттың  сырларын ашуға бағытталуын, халықтың жаппай білім алуын халқымыздың алдыңғы қатарлы, мәденитті елдерді қуып жетуін аңсады.

Ол мұсылман мектептері орнына, «ой  мен  сезімнің  өсуіне  бөгет  жасаудан басқа  түк пайдасы  жоқ,  жансыз  схоластика  болмайтын  мектептер» ашуды  талап  етті.

Шоқан  туған  халқының  әдет-ғұрпы мен психологиясының  біраз  жақтарын  талдай  келіп,  қазақ  арасындағы кейбір жағымсыз әдеттерді  мейлінше  сынады, бұларды қазақ қауымын ілгері бастырмайтын мерездер  деп  ашынды. Мысалы  осындай  феодалдық  өмірдің  басты  мерездерінің  бірі-барымта екендігін, оны  жұрттың  көпшілігінің баюдың,  мал  жинаудың  ең  жеңіл  әдістерінің бірі  деп  қате  түсініп  жүргендігін  делелдеді....