Мазмұны
КІРІСПЕ. 3
1 Бейсик тілінің негіздері 4
1.1 Программаның негізгі құрылымы.. 4
1.2 Мәліметтер типі 4
1.3 Массивтер. 4
1.4 Өрнек. 5
1.5 Стандартты функциялар. 5
1.6 Негізгі операторлар. 7
1.7 Цикл операторы.. 8
1.7 Қосалқы программалар, функция және процедуралар. 10
2. Графика және түс. 12
3 Файлдар. Файлдармен Бейсикте тізбектей және тура қатынас жасауы мүмкіндігі 14
3.1 Тізбектелген кіру мүмкіндікті файлдар. 15
3.2 Тікелей катынас жасау мүмкіндікті файл. 17
4 Жылжымалы көрініс, дыбыстық эффектілер және клавиатурадағы стандарттық емес енгізу. 19
4.1 DRAW операторы.. 19
4.2 GET және PUT операторлары.. 20
4.3 BEEP операторы.. 20
4.4 Play операторы.. 20
4.5 Inkey операторы.. 21
5 Турбо Бейсиктегі стандартты процедуралар кітапханасы.. 22
Қорытынды.. 23
Әдебиеттер тізімі 24
1.3 Массивтер
Массивтердің өлшемдерін қажеттімен DIM операторының көмегімен сипаттайды. Мысалы: DIM а(20), b(10:20, 25:45) операторы бір өлшемді А массивін сипаттайды. Оның индексі 0 ден 10-ға дейін және екі өлшемді В массиві, оның индексі біріншісі 10-нан 20-ға дейін екіншісі 25-тен 45-ке дейін.
Егер сипаттағанда индекстің төменгі шекарасы көрсетілмесе, онда ол 0-ге тең.
Option Basen операторын пайдаланып индексі n-ге тең төменгі шекпараны беруге болады. Мысалы:
Option Base 1
DIM а(10)
бұл жағдайда А20 массивінің индекс элементтері 1-ден бастап мәндерді қабылдайды. Егер массивтің баяндалуы жоқ болса, онда жоғарғы индекс 10-ға тең. (Төменгісі 0) Массивтің баяендалуында тұрақтының (const) орнына айнымалыны пайдалануға болады.
Мысалы:
DIM a(n)
n-нің мәні алдын-ала берілген болуы керек.
_ERASE операторын пайдаланып, массивке бөлінген жадын басуға болады және оны одан кейін пайдалану үшін қайтарып алуға да болады.
Мысалы, оператор
ERASE a
Массив а-ға бөлінген жадыны қайтарады.
1.4 Өрнек
Символдық өрнек символдық тұрақтылардан, символдық айнымалылардан, символдық функциялардан, + бірігу белгісімен (конкатенция немесе бірігу). Мысалы,
a $=”Сафура”
b $=”Сымбат”
f $=””a$+”мен”+b $
Нәтижесінде “Сафура және Сымбат” деген мәнге ие болады. Функцияларының көмегімен символдық айнымалының бір бөлігін оңнан, солдан немесе ортасынан таңдап алуға болады. Мысалы:
Нәтижесінде “Сафура”, “Сымбат” “мен” болады.
Сандық өрнек тұрақтылар, айнымалылар функциялар белгілермен біріктірілген арифметикалық операциялар кіреді, сонымен қатар әртүрлі типті өлшемдер де пайдаланылуы мүмкін.
Арифметикалық операциялардың пиоритеттері
- Дәрежеге шығару (^)
- Көбейту, бөлу (*,/)
- қалдықсыз бөлу (), (мысалы 5\\2=2)
- Бөлгенде шыққан қалдықты есептеу (MOD), (мысалы 4 MOD 19=7)
- қосу, азайту (+,-)
1.5 Стандартты функциялар
Бейсикте жазылуы Математикалық жазылуы
ABS(x) êxê
Sin(x) sinx
Cos(х) cosx
Tan (x) tgx
ATN (x) arctgx
EXP (x) expx
LOG(x) lnx
LOG 2(x) log 42 Ox
LOG 10(x) lgx
INT(x) х-тің бүтін бөлігі
SGN (x) х белгісі ( x>0 ,болғанда +1, х=0 болғанда 0, x<0 болғанда –1)
SQR (x) х-ң квадратталған түбірі
Len (a$) a$ символының мөлшері
Left$ (a$,n) a$ n-нен 1-ден бастап символдарды таңдайды.
MID $ (a$, m,n) a$ n-нен m-ден бастап символдарды таңдайды.
RIGHT $ (a$,n) a$ -тен соңынан бастап n символдарын таңдайды.
STR $ (x) к санын символдық түрге ауыстырады.
VAL (a$) a$ -тің сандық мәнін анықтайды
ABS (a$) бірінші a$ символдық кодын анықтайды
Tab (n) PRINT операторын шығару тізіміндегі
келесі элементті шығару позициясының
нөмірін көрсетеді.
SPC (n) PRINT операторын шығару тізіміндегі n
бос орындарды шығару үшін
RND[(x)] интервалдағы (0,7) кез-келген санды
шығарады.
Ескерту 1. “[ ]” міндетті емес параметрді көрсетеді.
2 – қатынас операциялары : <, < =, >, > =, < >.
Қатынастың оң және сол жағы – сандық немесе символдық мән (соңғы жағдайда символдардың сандық коды салыстырылады. Нгер қатынас қанағаттандырылса ( TRUE орындалады), онда оның мәні 1-ге тең; егер қанағаттандырылмаса ( FALSE орындалады), онда оның мәні 0-ге тең болады. Қатынастар сонымен бірге сандарды белгілеу үшін де қолданылады. Мысалы:
Print 5>6, 5<6, (5<6)*15 операторы
0,-1 және –15 болып басылады.
Логикалық операциялар: AND ( логикалық және ), OR ( логикалық немесе ), EQV ( эквиваленттілік ), IMP ( импликация ).
Логикалық операциялар –1 ( TRUE ) және 0 ( FALSE ) бүтін сандарында жүзеге асады.
-1, егер А=-1, B=-1
A and B 0, басқа жағдайларда
0, егер А=0, B=0
A or B -1, басқа жағдайларда
-1, А мен В сәйкес келмесе
...
4.2 GET және PUT операторлары
GET және PUT операторларын орындағанда экран бөлігінің ағымдағы жағдайы сақталып қалады. PUT операторын орындағанда GET операторымен сақталған бейне экранның басқа көрсетілген жерінде орындалды.
GET операторы экранның берілген аумағындағы бейнені массивте (ол алдын ала сипатталған болу керек ) есте сақтайды.
GET операторының мынадай түрі бар:
GET (x1,y1)- (x2,y2), B
Мұнда (x1,y1), (x2,y2) есте сақталған облыстың жоғары сол және төменгі оң жақ шекарасын анықтайды. В – сандық массивтің аты, онда экранның осы бөлігінің көшірмесі сақталады. Есте сақталған облыстық өлшемі және экранның жұмыс тәртібінен шығатын массив ұзындығын (байтпен) табуға болатын формула бар. Шешу қабілеті орташа болғанда, n1 нүктелерін горизонталь, n2 нүктелерін сақтау үшін N массивінің керекті өлшем мына формула бойынша анықталады:
N=4+INT((n1*2+7)/8)*n2
Ал шешу қабілеті жоғары болса,
N=4+INT((n1*2+7)/8)*n2 формуласы қолданылады. Бүін типті массивті (бір элемент 2 байтқа тең) қолданғанда INT((N+1)/2) өлшемін қарастырады.
4.3 BEEP операторы
Бұл оператор дыбыстың сигнал жиілігін (37 – ден 32767 Гц) және ұзақтығын (1/18 секунд) SOUND x,y операнды шақырады.
SOUND операторы ұзындығы 0 –ге тең болғанда, алдындағы SOUND операторының жұмысын тоқтатады (ол аяғында дейін дыбысталып болмаса да ). Ол арнайы дыбыстық эффектіледе (сирена, т.б) қолданылады.
4.4 Play операторы
Бұл оператор музыка жасау үшін пайдаланылады. Бұл оператордың жалпы түрі мынадай:
Play 1 символдық өрнек, мұнда 1 0 символдық өрнегі ноталардың дыбысталуын, олардың ұзақтығын, октава номерін және т.б береді және өз жұмысында мына параметрлерді пайдаланады: C,D,E,F,G,A,B ӘРІПТЕРІН (“до” нотасымен “си” нотасына дейін), А1#0 немесе А+, On n октавасында ойнауды білдіреді. (n 0- ден с – ға дейін өзгереді, октава “до” нотасымен (с әріпі) басталады).
Мысалы, Play “Oз FGA OH ABC”.
Бұл мысалда 3-октовадан бастап, ноталары, 4-октовала A,B,C ноталары дыбысталады. Егер нота алдында > немесе < белгісі қолданса, мысалы >A,=C берілсе, онда ағындағы октава номері 1-ге ұлғаяды немесе кемиді.
Октава номері мен нота символының орнына тізім номерін (1-ден 85-ке дейін) алдына N әрпін қолждануға қойып қолдануға болады. Мысалы, Play “O4G” операторы.
Play “N44G” операторына сәйкес.
Нота ұзындығы Ln параметрімен анықталады, мұнда n 1-ден 64-ке дейін мәндер қабылдайды әрі толық нота бөлігін білдіреді.
Пауза Pn параметріменберіледі (n-пауза ұзақтығы, L параметрімен анықталған ұзындықпен өлшенеді).
Темп Tn параметрімен беріледі, мұнда n- минуттағы шерек ноталар. 32-ден 55-ке дейінгі мәндерді қабылдайды.
MS,MN,ML параметрлері әр нотаның дыбысталу уақытын айқындайцды. Ол L параметрлері арқылы анықталады.
MS-oсы ұзындықтың ¾-де стоккато).
MN-7/8 бөлігінде (қалыпты дыбысталу)
ML –толық уақыт (легато) енді жеке музыкалық бөліктерді символдық жол түрінде сипаттап, кейін play операторында қолдануға болады. Мысалы:
A$=”EDE”: B$=”CDE”: Play A$+B$ G. Inkey$ функциясы. ...
