ХХ ғасырда құқықтың əртүрлі өмірлік жағдайларға, ситуацияларға, тірі өмірге сəйкестігі туралы идея пайда болды. Осыдан барып “тірі құқық” түсінігі пайда болды. Қазіргі кездегі теоретикғалымдардың (Ю.Хабермас) жазуынша, табиғи құқықтың оңтайлану үдерісі жүрді.
Сонымен бір мезетте, құқық адамдардың өзара, қоғамдық жүйелердің, өркениеттердің араласу қажеттігінен туған конвенционалды сипатқа ие болды. Жеке құқық кəсіпкерге, азаматқа барынша мүмкіндіктер мен бостандықтар беруге тырысты. Жанжақты нормативтіліктің орнын конвенционалды негізде қалыптасқан қағидалар басты. Ал жеке мақсатміндеттер жергілікті, ұлттықаумақтық жəне т.б. құқықта жүзеге аса бастады. Зор потенциалдық құқықтық аумақ анықталды. Осы кезде құқықтың тірі түрі жетіспеді.
<...> Э.Фромм адамның бойындағы өзіненөзі бас тарту құбылысының кері көріністерін жанжақты талдайды. Мысалы, егер адамдағы шығармашылыққа деген ұмытылыстан еш нəрсе шықпаса, онда барлығын бұзыпқұртуға деген ниет пайда болады. Психикалық қозғаушы күштің əсері соншалықты, егер адам өзін өзін əлеммен шығармашылық актісінде біріктіре алмаса, онда əлемді құрту жəне бұзуға ұмтылыс пайда болады.
<...> Қазіргі кездегі антропология көрсетіп отырғандай, дүниетанымдық көзқарастардың, сенімдердің бірқатарын олардың антропогендік түптамырымен түсіндіруге жəне негіздеуге болады. Мұндай құбылыстардың қатарына фашизмді, ұйымдасқан қылмыстылықты, жасөспірімдердің агрессивтілігін жəне т.б. жатқызуға болады. Құқықтағы нормативистік механизм қаншалықты мінсіз болса да, ол адамдық зұлымдықтардың көптеген сансыз түрін ашып көрсете алмайды.
