Мазмұны
Кіріспе. 3
І. Қазақстандағы банктік жүйенің даму кезеңдері 6
ІІ. 1930 – 1932 ж. несие реформасының мазмұны.. 8
ІІІ. 1988 ж. түбегейлі банк реформасы.. 12
ІV. Қазіргі кездегі Қазақстан Республикасындағы банк жүйесі 16
Қорытынды.. 19
Қолданылған әдебиеттер тізімі: 21
І. Қазақстандағы банктік жүйенің даму кезеңдері
... 1922 ж-дан бері сауданы, өнеркәсіпті несиелендіру үшін, өзара несиелендіру қоғамы, сонымен бірге, Оңтүстік – Шығыс мемлекеттік-капиталисттік акционерлік банк және шетел капиталының қатысуымен Ресейлік коммерциялық банк құрылды. 1924 ж. акционерлік қоғам үлгісіндегі Сыртқы сауда банкі құрылып, оның акционерлері мемлекет кооперативтік және қоғамдық ұйымдар болды. Ол КСРО-ның мемлекеттік банкісінің құрамында болып сыртқы сауда операцияларын және халықаралық есеп айырысу жұмыстарын жүргізді. Сөйтіп, 1925 ж. КСРО-да Мемлекеттік банк, Өнеркәсіп банкі, Сауда банкі және Ауыл шаруашылық банкі болды. Сондай-ақ Орталық коммуналды банкі (Цекамбон), Кооперативтік ( Қиыр Шығыс, Орта Азия) банктер құрылды. Ұсақ тауарлы өндірістің дамуына байланысты өзара несиелеу қоғамдары ауыл шаруашылығын несиелейтін қоғамдар, жинақ кассалары, несиелік кооперативтер пайда болды.
Мемлекеттік банктермен бірқатар кеңес үкіметінің бастапқы жылдарында мемлекеттік емес мемкемелер: кооперативтік және жеке меншікке негізделген, оның ішінде шетел капиталының қатысуымен құрылған мемелекеттік-капиталисттік банктер қатары жұмыс істеді.1922 ж. несиелік және ссуда жинақ серіктестіктері және олардың одақтары ұйымдасып, ауылды қалпына келтіру мақсатында қызмет көрсетті. 1924 ж. ауыл шаруашылық кооперацияларына несиелік операцияларды жүзеге асыру барысында салымдар қабылдау, ссуда беру және есептеу барысында делдалдық қызмет атқаруына рұқсат берілді. ...
ІІІ. 1988 ж. түбегейлі банк реформасы
... Банк жүйесін қайта құрудан кейін мамандаған банктер арасында әр түрлі қайшылықтар туындады. Сонымен қатар, жаңа банк жүйсі клиенттер мен банктер арасындағы қарым-қатынасқа да кері әсерін тигізді. Банктік өзгерістердің ең елеулі кемшіліктері – банк ісінің мазмұнын, әдістері мен тәсілдерін түбегейлі өзгертпей-ақ, негізінен банк шығармалылығы мен айналасу болды деп мәлімдеді кейбір сарапшылар. Банк реформасының бірінші кезеңіндегі сәтсіздіктің ең негізгі себебі – оның жоғарыдан берілген нұсқау әдісімен жүргізілуі және оған айтарлықтай дайындықтың болмауы, қажетті алғы шаралардың жүргізілмегендігі. Банк реформасының келесі кезеңі осы қажеттіліктер мен кемшіліктерді жоюға арналды. 1988 ж. “Кооперациялар туралы ” Заң қабылданып, соған сай қаражат тарту және несиелеу қызметтерімен шұғылданатын кооперативтік банктер пайда бола бастады. Банктік кооперативтер ашуға жасалған қолайлы жағдайларға байланысты көптеген банктердің пайда болу толқынына әкеп соқтырды. Оған мынандай статистикалық мысал келтірейік, 1989 ж. 1 қаңтарында елде 43 коммерциялық банк тіркелсе, бір жылдан кейін – 224, ал 1991 ж. аяғында олардың саны 1357-ге жетті. ...
ІV. Қазіргі кездегі Қазақстан Республикасындағы банк жүйесі
... Банк - өзінің жарғысы бар, толық шаруашылық есеп және өзін-өзі қаржыландыру негізінде қызмет жасайтын заңды тұлға. Ол ақша қаражатын тарту, орналастыру және басқа банктік операциялар жүргізетін мекеме. Қазақ Кеңес Социалистік Республикасының территориясында жинақталған несие ресурстары болып саналады. Мемлекеттік банк Республиканың меншігі және оның Орталық банкі болып саналады. Қазақстан заңдарына сай Мемлекеттік банк деп (Орталық Ұлттық банктен басқа) капиталы толығынан үкімет иелігінде, немесе акционерлік капиталдың басым бөлігі мемлекеттік құрылтайшылардың акциясы болғанда есептеледі. Коммерциялық банктер өздерінің акционерлік жиналысында қабылданған Жарғысы бойынша қызмет істейді. Сонымен бірге республика территориясында шетел мекемелерімен бірігіп құрылған коммерциялық банктер қызмет істеуі мүмкін. Егер банктің жарғылық капиталын қалыптастырғанда өзіміздің мемлекттік емес құрылым немесе шетел мемлекеттік, ия болмаса мемлекеттік емес құрылымдары қатынасса, онда аралас банктің түрлері деп есептеледі. Аралас банктер мынадай варианттарды құрылуы мүмкін: мемлекеттік – жеке, мемлекеттік – кооперативтік, жеке – кооперативтік [7; 181].
Қазақстан Республикасындағы соңғы жылдардағы банк жүйесі туралы мәліметтер мына кестеде берілген:
ҚР-ғы несие жүйесі туралы мәліметтер
| Несие жүйесінің элементтері |
2000 ж. желтоқсан
|
2001 ж. желтоқсан
|
2002 ж. желтоқсан
|
2003 ж. маусым
|
| 1.Екінші деңгейдегі банктердің барлығы: |
48
|
44
|
38
|
35
|
| оның ішінде: | ||||
| мемлекеттік |
1
|
2
|
2
|
2
|
| мемлекетаралық |
1
|
1
|
-
|
-
|
| Шетел капиталының қатысуымен, оның ішінде: - 100%/50%-дан аса, оның ішінде еншілес банктер |
16 9/7 12
|
16 9/6 11
|
17 9/6 11
|
16 10/4 10
|
