Жоспар
1. Қазақстан тарихының пәні, әдістемесі; оны оқып меңгерудің мақсаттары мен нысаналары...........3
2. Қазақстан тарихын дәуірлеу...........4
3. Пәннің деректері мен әдебиетіне шолу жасау...........8
4. Қазақстан тарихындағы алғашқы қоғам.............17
1 Қазақстан тарихының пәні, әдістемесі; оны оқып меңгерудің мақсаттары мен нысаналары.
Тарих тағылымын терең зерделеген халықтың ғана болашағы жарқын болатыны өмірде дәлелденген. Өйткені, бүгініміз бен болашағымыз өткеннің негізінде жасалады. Ал мемлекеттің өсіп өркендеуі, оның азаматтарының белсенді іс әрекетінсіз мүмкін емес. «Тарих сыз халық жоқ» деген бізге белгілі қағида бекер айтылмаса керек. Тарихи тәжірибені зерделеу барысында тарихи сана, дәстүр мен мәдениет, ұрпақ сабақтастығы қалыптасады. Тарих қазіргі уақытта болып жатқан өзгерістердің мәнін ұғынуға мүмкіндік береді. Тарихта болашақтың негізі қаланған. Тарих адамзат өркениеті мен қазіргі замандағы ғаламдық мәселелердің диалектикасын түсінудің кезігі болып табылады.
2 Қазақстан тарихын дәуірлеу
Енді, Қазақстан тарихы тарихнамасы, деректануымен қатар езінің жан-жақты шешуі мен зерттелуін күтіп тұрған тарихи кезенге бөлу немесе дәуірлеу проблемасына көңіл аударсақ.
Кезінде Ральф Эмерсон "Тарих деген жоқ, оның есесіне адамдардың өмірбаяны бар" - деп жазған болатын. Аталған американ философының пікірінше тарихты ұлы қайраткер-лердің есімдері мен олардың жасампаздық істері негізінде зерттеген жөн. Сайып келгенде, тарихтың адамнан және оның іс-әрекетінен басқа өзін айғақтайтын және танытатын әдісі жоқ. Өткен тарихты патшалардың, корольдердің, императорлардың, хандардың, президенттер мен бас хатшылардың есімімен аталған дәуірлерге, кезеңдерге бөлудің еш қиындығы жоқ. Түптеп келгенде мәселе мынада жатыр, тарихтың кейіпкерлеріне берер өз бағасы, орнықтырар өз биігі бар және олар билеушілердің қызметі мен мансаптарына өр қашан сай келе бермейді. Тарих тұғырынан алар орын алдын ала сатылмайды, және де сыйға да тартылмайды.
3.Пәннің деректері мен әдебиетіне шолу жасау
Адамзаттың қалыптасуы мен дамуының ежелгі кезеңдері туралы тарихи білім ертедегі адамдар қалдырған мәдени ескерткіштерді зерттеу негізінде қалыптасады. Мәдени ескерткіштерді адамдардың еңбек құралдары, тұрақтары, тасқа жазылған бейнелер, жерлеу әдістері құрайды. Ежелгі Қазақстан аумағындағы ежелгі тұрғындар туралы жазба деректер кейін пайда болды. Оларға: парсы, грек, латын, араб, түрік және қытай тілдеріндегі деректер кіреді. Бұл жазба деректерінде осы жерде мекен еткен тайпалардың тұрмысы, шаруашылық өмірі, саяси оқиғалары, көршілермен қарым-қатынасы, ұлттың қалыптасу үдерісі жайлы мәліметтер беріледі. Сонымен, тарих білімінің негізін деректер құрастырады. Тарихи деректер - ол қоғамда адамзат дамуының тарихын баяндайтын жазбаша құжаттар, айғақты деректер. Тарих ғылыми тұрғыда шынайы болуы үшін, ең алдымен ол нақтылы деректерге негізделуі қажет. Сондықтан да, тарих ғылымының негізгі ұстанымдарының бірі - деректер арқылы негіздеу болып табылады. Сол себепті де тарих ғылымында «дерексіз - тарих жоқ» деген қағида берік қалыптасқан.
4. Қазақстан тарихындағы алғашқы қоғам
Тарихшының міндеті ақиқатты іздеу немесе өткенді қайтадан қалыптастыру үрдісіне ұласады. Сақталған іздер бойынша қылмыстың құпиясын шешетін ізшіл іспеттес тарихшы да уақыт аяушылық білдірген белгілер арқылы өткеннің қалтарыстарына қадам басады. Ол толып жатқан дерек көздерді, ескілікті құжаттарды, жылнамаларды, ескерткіштердегі жазбаларды, хаттарды, күнделіктерді, жолжазбаларды оқып, зерттеуі керек. Әрі осындай іс-әрекет барысында шындықты ойдан шығарылғаннан, ақиқатты өтіріктен, нақты жәйтті жалғандықтан ажырата білуге міндетті.
Бірақ қаншалықты талаптанғанмен, қандай да болмасын әдістерді қолданғанмен, бізде өткеннің тек кейбір бөлшектерін қайта құрастыру мүмкіндігі ғана бар. Егер мұндай бөлшектер неғұрлым көбірек болса, бағзы заман бейнесі де толығырақ болатындығы түсінікті. Бірақ өткеннің тіптен дәл бейне-бедері болуы сайып келгенде мүмкін емес. Онда қашанда болсын құпия, жұмбақ түрінде белгісіз парақтар қалып қояды, ал мұның өзі тарихшыларды өткен заманды зерттеуге жетелейді. Тарихшы өткенді қайта қалыптастырып, реттейтін іздерді тарихи деректер деп атау қабылданған.
