... Адамның туып өскен, тәрбиеленген қоғамы қандай болса, оның өзі де сондай болады. Дүниеде қанша адам болса, сонша мінез, сипат болады. Әр адам ең алдымен бүкіл адамзат қауымының мүшесі. Яғни онда шыққан нәсілінен, ұлтынан, табынан, жынысынан, туған жерінен тәуелсіз есті және тәрбиелі адамның барлығына ортақ адамзаттық қасиеттер болады. Оларға: қуану, қайығыру; балажандық, ананы сүю; махаббат; әділеттікті ұнату т.б. жатады.
Адамның ақыл-ойы мен сезімі өте күрделі биологиялық – психологиялық - әлеуметтік құбылыс.
Күшті сезім, зерде, яғни интеллекттің, еріктің араласқан түйіндері арқылы, әлеуметтік өлшем психологиялық қасиетке ұласады.
Тән мен жан бірлігі, адам жанының ерекшілігі оны табиғат әлемінен бөліп тұр. Қазіргі заманда «жанның» орнына, синонимы ретінде «психика» деген сөз қолданылады. «Психика» дегеніміз «адамның ішкі дүниесі», «адамның рухани әлемі». Адам ерекшілігінің негізінде рухани дүние жатыр. Адамның биологиялық және әлеуметтік өлшемдерінің өзара диалектикалық байланысын, бір-біріне тәуелдігін сөз еткенде, адамның хайуандық қалдықтардан бірте-бірте арылып «әлеуметтену» (социализация) процесіне кіретінін ұмытпау керек.
Маркс: «Аштық қашанда аштық, бірақ пышақ пен шанышқының көмегі мен піскен етті жеу арқылы жоюға болатын аштық бір бөлек те, қолдың тырнақтың, тістің көмегімен жұлқылап шикі ет арқылы жойылатын аштық бір бөлек», - деген. ...
Бақылау сұрақтары:
- Адам өмірі және оның құндылығы мен өзіндік ерекшелігі.
- Адамзат - әлемдік қауым.
- Адамның табиғаты, мәні, тағдыры.
- Философиядағы адам мәселесі.
- Адамның мәні: тарихи-философиялық талдау.
- «Адам», «жеке адам», «даралық», «кісі» ұғымдарының диалектикасы.
- Адамның руханилығы.
Баяндамалар мен рефераттар тақырыбы:
- Адамның таиғаты , мәні, мақсаты.
- Философия тарихындағы адам өмірінің мәні мәселесі.
- Адамның табиғи, әлеуметтік-психологиялық және рухани себептелуі.
- Адамзаттың рухани тәжірбиесіндегі өмір, өлім мен мәңгілік мәселелері.
- Адам қоғам дамуының өзіндік мақсаты.
- Қазіргі әлемдік мәселелер және адамның тіршілігі.
- Адам дамуындағы биологиялық және әлеуметтік ерекшеліктері.
- Homo sapiens эволюциясындағы мәдениеттің жетекші ролі.
- Индивидуализм өмірлік бағдар және философиялық концепия ретінде.
- Тағдыр және өмір жолы.
- Экзистенциализм философиясындағы адам мәселесі.
Философиялық мәтіндер мен жұмыс істеу:
- Бердяев Н.А. О назначении человека. М., 1993
- Сартр Ж.П. Экзистенциализм – это гуманизм. Ницше Ф., Фрейд З., Фромм Э., Камю А., Сартр Ж.П. М., 1989
- Тейяр де Шарден. Феномен человека. М., 1987
- Фромм Э. Душа человека. М., 1992
- Франк В. Человек в поисках смысла. М.,1990
