... Ақиқатты ғылыми тұрғыдан танып білу тарихи және логикалық әдістердің көмегімен жүзеге асырылады, бұлардың арасында бірлік пен айырмашылық бар. Тарихи әдіс - дамудың нақтылы тарихи процесін ойша суреттеуді талап етеді. Оның ерекшелігі: оғиғалардың уақыт жағынан жүйелі болып келуі; сан-алуан кездейсоқ құбылыстардың оқиғалардың сақталуы. Логикалық әдіс - тарихи әдісті түзетудің ерекше әдісі, ол да тарихи әдiс, бірақ тарих жүйелігін бұзатын, тарихи кездейсоқтықтан арылған әдіс, тарихи процесті жинақтап қорытып бейнелеуге ұмтылады. Сондықтан логикалық тарихи жүйелер жалпы алғанда бір-бірімен дәл келеді. Бұл әдістерді абстрактылықтан нақтылыққа көтерілу әдістері арқылы құруға болады және керісінше жүруге де болады.
Мiне, таным бiр күйдегi бiлім түрiнде болмайды, қайта объективтi, толық, жан-жақты ақиқатқа қарай қозғалыс ретiнде болады.
Семинар сабағының жоспары:
- Таным-шындықты бейнелеу. Танымның субъектісі мен объектісі.
- Білім құрлымы. Сезімдік және рационалдық таным.
- Философиядағы ақиқат мәселесі. Ақиқаттың объективтілігі. Абсолютті және салыстырмалы ақиқат дилектикасы. Ақиқат өлшемі.
- Ғылыми таным және оның әдістері.
Әдістемелік ұсыныстар.
Таным проблемасының философияда қойылуы, соған сәйкес қалыптасқан түрлі философиялық ағымдар. Таным процессінің мәні күрделілігі мен қайшылығы: Танымның субъектісі мен объектісі, олардың диалектикасы. Практиканың мәні, оның таным процессіндегі орны. Таным процессінің диалектикасы. Сезімдік таным, оның формалары. Логикалық таным, оның формалары. Сезімдік жән логикалық танымның біртұтастығы. Шығармашылық және интуиция.
Ақиқат теориясы. Ақиқаттың объективтілігі. Абсолюттік және салыстырмалы (относительно) ақиқаттардың диалектикасы. Ақиқатың нақтылығы. Прктика – ақиқат өлшемі.
Ғылыми таным және оның ерекшеліктері.
Танымның эмпирикалық және теориялық деңгейлері, олардың бірліг мен айырмашылығы.
Ғылыми танымның тәсілдері мен формалары. Танымның жалпы логикалық әдістері: анализ және синтез, абсракциялау, индукция және дедукция, анология және моделдеу.
Эмпирикалық зертеулердің ғылыми әдістері; байқау (баяндау, өлшеу, салыстыру), экспериент. Теориялық зерттеулердің әдістері: формальдау, аксиоматие\\калық әдіс, гипотеза, абстрактілен нақтығ көшу әдісі, ғылыми теория жасау, тарихи және логикалық зерттеу әдістері.
Бақылау сұрақтары.
- Таным теориясының маңызы неде?
- Таным –шындықты бейнелеу. Танымның субьектісі мен обьектісі.
- Білім құрылымы. Сезімдік және рационалдық таным.
- Философиядағы ақиқат мәселесі. Ақиқаттың обьективтілігі.. Абсолюттік және салыстырмалы ақиқат диалектикасы. Ақиқат өлшемі.
- Ғылыми және салытырмалы ақиқат ерекшелігі.
- Танымның эмпирикалық және теориялық деңгейлері, олардың құрылымы.
- Ғылыми танымның әдістері.
