Жоспар

 КІРІСПЕ. 3

І.ЕҢБЕКАҚЫНЫ  ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ  НЕГІЗІ 4

1.1.  Нарықтық қатынастар жағдайында еңбек  ақынының түрлері, қызметі және әсер ету факторлары.. 4

1.2   Еңбек ақыны мемлекеттік реттеу механизмі 10

1.3  Еңбекақы формалары мен жүйелері 12

2.КӘСІПОРЫННЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЕҢБЕК АҚЫНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖАҒДАЙЛАРЫН ТАЛДАУ.. 18

2.1.   Кәсіпорынның техника – экономикалық көрсеткіштері. 18

2.2.  АҚ “АЗТМ”   еңбекақы төлеуді ұйымдастыруды талдау. 20

3. НАРЫҚ ЖАҒДАЙЫНДА КӘСІПОРЫНДА ЕҢБЕК АҚЫНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ.. 28

3.1 АҚ “АЗТМ”да  еңбекақыны  ұйымдастыруды жетілдіру шаралары.. 28

3.2. Еңбекақы төлеудің шетелдік тәжірибесі 32

ҚОРЫТЫНДЫ.. 38

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 39

І.ЕҢБЕКАҚЫНЫ  ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ  НЕГІЗІ

1.1.  Нарықтық қатынастар жағдайында еңбек  ақынының түрлері, қызметі және әсер ету факторлары

... Жеке табыс салығынан заңнамаға сәйкес әскери қызметкерлер және Ішкі Істер Министрлігінің жұмыскерлері толықтай босатылады. Бұдан басқа жеке тұлғадан табыс салығы ұсталынбайтын жұмыскерлер төлемдері бар. Олар:

1.  Міндетті зейтақы төлемдері;

2.  Басқа   жеке   тұлғадан   сыйға   немесе   мұраға   алынатын мүлік құны;

3.  Грант түріндегі гуманитарлық қайырымдылық көмек;

4.  Зейнетақы     төлеу     кезінде     мемлекеттік     орталықтан берілетін зейнетақылар;

5. Қазақстан Республикасының мемлекеттік стипендия үшін құрылған  заңнамаға  сәйкес  білім     беру  мекемелеріндегі оқушыларға стипендия;

6. Адресті   әлеуметтік   көмек,   жәрдемақы   және   өтемақы, әлеуметтік   шегерімдер   ( еңбекке   жарамсыздығы   үшін жәрдемақы,     пайдаланылмаған     еңбек     демалысы     үшін өтемақы);

7. Жұмыс кезінде жұмыскер денсаулығына келтірілген зиян үшін өтемақы;

8. 50 айлық есептік көрсеткіш шегіндегі босану кезіндегі, өлім кезіндегі материалдық көмек;

9.  Жұмыскердің    біліктілік    деңгейін    көтеруге    арналған жұмыс беруші шығындары;

10.  Сақтандыру мекемелерге аударылатын төлемдер;

11.  Асыраудағы адамдарға және балаларына алименттер.

Бұл салықты төлеушілер болып нақты жеке тұлғалар, ал салық салу объектісі болып жеке тұлғаларға есептелген табыс болып табылады. ...

2.КӘСІПОРЫННЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖӘНЕ ЕҢБЕК АҚЫНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖАҒДАЙЛАРЫН ТАЛДАУ

2.2.  АҚ “АЗТМ”   еңбекақы төлеуді ұйымдастыруды талдау

4 кесте. 2005ж. ААҚ АЗТМ да еңбекақыны талдау.

Еңбек өнімділігінің индексі де анықталады:

Iсз=ГВн/ГВжос=499/480=1,04

Көрсеткіштерге қарап “АЗТМ” да еңбек өнімділігі еңбекақыға қарағанда жоғарлап барады. (КОП) озу коэффиценті тең:

КОП =Iгв/Iсз=1,04/1,038=1,00192678227

Үнемдеу(-Э) және үнемдемеу(+Э)  еңбекақы қорын сонымен қатар еңбек өнімділігі мен оның ақысын келесі формула арқылы көрсетуге болады:

Э=ЕТҚн (Iсз-Iгг)/Iсс)=21465*((1,038-1,04)/1,38)=-41,4 мың теңге

Біздің кезекте еңбек өнімділігінің өсуі мен еңбекақы мен салыстырғанда жалақы қорын 41,4 мың теңгеге үнемдеуге болды.

Инфляцияны ескере отырып жалақының орташа өсу индексінде тексеріс кезеңінде тұтынуға кетен тауарлар мен қызмет көрсетулерді ескеру:

Iзз=СЗ1/СЗ0Iц

Мысалы, 2005 жылы қызметкерлердің орташа жалақысы – 106,4 мың теңге, 2004 жылы – 76 мың теңге,  осы кезеңде инфляция индексі 1,5:

Iзз=106,4/76*1,5=0,993

Осыдан қарап, жұмысшылардың нақты жалақылары көбейген жоқ,  керісінше 2005 жылы 6,7 % кеміді. ...

3. НАРЫҚ ЖАҒДАЙЫНДА КӘСІПОРЫНДА ЕҢБЕК АҚЫНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ

3.2. Еңбекақы төлеудің шетелдік тәжірибесі

... 3.  Квалификациялық деңгейді үзіліссіз жоғарылатуды ынталандыру білім үшін, квалификация үшін, мамандықтарды біріктіріп орындау үшін төлемақыны қолданумен жүзеге асады. Білім үшін төлеудің мәні  қызметкерге оның жұмыс орнында жасайтын жұмысы үшін ғана емес, сонымен қатар белгілі бір білім сомасы болғандықтан орындай алу қабілеттілігіне де төлейтінімен сипатталады. Бұл жүйе өндірісті тез модернизациялау, жаңа өнімді шығаруға ауысу және т.б. жағдайларда тиімді. Квалификация үшін төлеу жүйесі АҚШ-та пайда болы, ал оның кең қолданылуы Америка өнеркәсіптеріндегі өндірістік бригадаларының іс-әрекет алаңының кеңеюімен бірге жүрді. Бұл жүйенің мәні еңбекақы көлемі тек қана орындалатын жұмыстың күрделілігіне байланысты емес, сонымен қатар қызметкер өзінің іс-әрекетінде пайдалана алатын мамандықтар жиыныныа да байланысты екендігімен сипатталады, яғни нақты еңбек емес, квалификациялық өсу төленеді. Жалпы бұл жүйе бойынша жаңа мамандықты игерген сайын орындаушы жалақысына қосымша алып отырады, бұл кезде алынған қабілет (білім) жұмыста сол немесе басқа дәрежеде  қолданылуы керек. Квалификация үшін төлеу жүйесін енгізу фирманың оқытуға шығынының өсуімен қатар жүреді. Дайындық жұмыс уақытында жүзеге асырылатындықтан, сәйкесінше өндіріс уақыты да азайады. Бірақ жұмыс күшіне жұмсалатын қосымша шығындар еңбек өнімділігінің өсуімен өтеледі.

Сонымен, еңбек өнімділігінің өсуін ынталандыру мен жұмыс күшінің сапасын ынталандыру арасында тығыз өзара байланыс бар. Қазақстанның нарықтық экономикаға өтуі ынталандыру жүйесін нарықтық заңдылықтарға сәйкес түзетуді талап етеді. ...