МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ. 3

I БӨЛІМ. АҚША ҚАРАЖАТТАР ЕСЕБІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ.. 4

НЕГІЗДЕМЕСІ 4

1.1 Ақша қаражаттар операцияларын есепке алудың мәні мен. 4

мақсаты. 4

1.2. Есеп айырысу шоты операцияларының есебі 5

1.3 Валюталық шот операцияларының есебі 10

ІІ ТАРАУ. КАССА ОПЕРАЦИЯЛАРЫНЫҢ ЕСЕБІ. 15

2.1  Банктердегі арнайы шоттардағы ақшалай қаржылар есебі 19

2.2 Төлем карточкаларының есебі. 24

2.3 Ақша қаражаттар қозғалысының есебі. 27

ҚОРЫТЫНДЫ.. 31

 ӘДЕБИЕТТЕР. 33

I БӨЛІМ. АҚША ҚАРАЖАТТАР ЕСЕБІНІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕМЕСІ

 1.1 Ақша қаражаттар операцияларын есепке алудың мәні мен мақсаты.

... Барлық шаруашылық жүргізуші субьектілерде өндірілген өнімді сату барысында, сондай-ақ материалдық қүндылықтарды, негізгі құралдарды, тауарларды сатып алғанда немесе бюджеттен тыс басқа да мекемелерге эртүрлі төлемдерді түлеуге байланысты түрлі операциялар пайда болады. Әрбір кәсіпорын, ұйым, мекеме немесе фирма эдетте бір уақытта өндірілген өнімін сатып немесе қызмет күрсетіп, жабдықтаушы ретінде болатын болса, екіншіден сол өнімдерді өндіріп шығару үшін қажет болатын шикізаттар мен материалдармен жабдықтайтын жабдықтаушылар алдында сатып алушы болып табылады.

Осындай кәсіпорындар мен ұйымдардың, фирмалардың арасында алашақ және берешек операциялар күбіне қолма-қол ақша және қолма-қол ақшасыз түлеу жолы арқылы жүргізіледі. Қолма қол ақшамен есеп айырысу Қазақстан Республикасының Ұлттық Банк мекемесі белгілеген ережелер мен тәртіпке сәйкес жүргізілуі тиіс. Ақшаларды сақтау және қолма қолсыз ақшасыз есеп айырысуды жүргізу үшін Қазақстан Республикасының банк мекемелері:

1)   ҚР   Әділет   министрлігінде   тіркеуден   үткен   заңды   түлғаларға   есеп айырысу шоттарын ;

2) Шетелдік валютадағы қаражаттардың қолда бары мен қозғалысын есепке алу үшін заңды түлғаларға валюталық шоттарды;

3) Бюджеттік мекемелерге, олардың бюджеттен тыс қаражаттары бойынша, қоғамдық ұйымдарға, өндірістік, коммерциялық қызметпен айналысатын жеке түлғаларға ағымдық шоттарды ...

1.3 Валюталық шот операцияларының есебі

... Орындалған жұмыстар мен күрсетілген қызметтерге шетелдік валюта, яғни шетелдің ақшасы арқылы есеп айырысу сол операция жасалған күні Қазақстан Республикасы Ұлттық Банк мекемесі белгілеген ақша айырбастау курсы бойынша Қазақстан Республикасының Ұлттық валютасымен (теңгемен) күрсетілуі тиіс.

Шаруашылық субьектілері ақша қаражаттарын пайдаланады және әртүрлі мынадай валюталарда:

1)  үлттық;

2)  еркін айырбасталатын (шетелдік басқа валюталарға еркін және шектеусіз айырбастал атын);

3)  түйық   (айырбасталмайтын)   валютада   (жақьін   шетел   мен   дамушы елдердің үлттық валюталары);

4)  клиринг валютасында (қарсылама талаптар мен міндеттемелерді үзара есепке   алу   негізінде   қолма-қолсыз   есеп   айырысуға   қатысушылар келіскен валютада) операциялар жасайды.

ҚР  Ұлттық Банкі  Басқармасының   1997  жылғы  2  мамырдағы  №  206 қаулысымен бекітілген «Қазақстан Реслубликасында валюталық операцияларды жүргізудің ережесіне» сәйкес валюталық операцияларды жасау үшін заңды және жеке тұлғалар үкілетті банктердің бірінде валюталық шот ашады. Шотты ашу үшін заңды түлғалар түмендегі құжатты тапсырады:

1)  Валюталық шотты ашу туралы үтініш;

2)  Қүрылтай құжаттарының нотариалды расталған күшірмесі ...

ІІ ТАРАУ. КАССА ОПЕРАЦИЯЛАРЫНЫҢ ЕСЕБІ.

2.2 Төлем карточкаларының есебі.

 ... Егер төлем басқа валютада, ал карт - шот басқа валютада жүргізілсе, карт - шоттан ақша алу төлем валютасының конвертациясынан кейін ғана жүзеге асады. Төлем валютасын шот валютасына конвертациялау төлем карточкаларының жүйесінің қатысушылары арасындағы келісім - шарт негізінде, төлем карточка жүйесінің ішкі ережелеріне сэйкес жүзеге асады.

Төлемді жүргізудің алдында кәсіпорын төлемнің авторизациясын жүргізу қажет. Авторизация автоматтандырылған (кәсіпорын төлем терминалын қолдану) немесе дауысты (телефон байланысын қолдану) жағдайда жүзеге асады.

Авторизация - төлем карточкасын қолдану арқылы төлемді жүзеге асыруға банктің рүқсат беруі.

Карточка қолдану арқылы төлем жүзеге асқанда, төлем құжаты ресімделеді. Авторизация берілгеннен кейін банк алдында осы төлем құжатын түлеу бойынша міндеттеме туады.

Төлем құжаты - сатып алынған тауарлар немесе күрсетілген қызметтер үшін ақша түлеу жүнінде эквайерге тапсырмасы.

Эквайер - төлем карточкасы бойынша қолма - қол ақшаның берілуін, сонымен қатар, карточка иесі пайдасына түскен ақша қаражаттарды қабылдауды немесе келісім - шартта күрсетілген басқа да шарттарды жүзеге асыратын банк мекемесі.

Қазақстан Республикасында тауарлар мен қызметтердің ақысының төлем карточкасын қолдану арқылы төлемі сатып алу сомасына сауда чектерінің екі данасымен немесе слиппен расталуы тиіс. ...

ӘДЕБИЕТТЕР

Пайдаланған нормативті - құқықтық актілер және арнайы әдебиеттер:

1.    Қазақстан Республикасының «Бухгалтерлік есепке алу және қаржылық есеп беру туралы» Заңы. 26.12.1996ж. (үзгертулер мен толықтырулар енгізілген)

2.    Қазақстан Республикасының «Аудиторлық қызмет туралы» 20.11.1998ж. Заңы