ЖОСПАР
КІРІСПЕ. 3
I ТАРАУ. 5
1.1.Ақшалай баламалардың есебі. Банктік овердрафт, овернайд. 5
1.2. Шетелдік валютамен жасалатын операциялар. 7
1.3. Бағамдық айырма түсінігі және оны есепте көрсету. 8
II ТАРАУ. 11
2.1.Жарғылық капиталдағы салым ақша есебі. 11
2.2. Қайтарылып алынған капитал есебі. 15
2.3. Басқарушылық есеп туралы жалпы ұғым. 17
ҚОРЫТЫНДЫ.. 19
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 24
1.2. Шетелдік валютамен жасалатын операциялар.
... Осы құжаттарға сай ішкі қарыз сомасын немесе төлемді шетел валютасының сәйкес баламасымен көрсетуге тыйым салынған, өйткені ұлттық валюта бағамы тұрақтанды, ал инфляция болжанатын болды және онша көп емес (жылына 12-18%), сондай-ақ ұлттық валютаны нығайту мақсаты бар. Сонымен қатар Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексінің 127 б. 1-тармағына сәйкес Республикадағы ақшалай бірлік болып тек қана теңге саналады, ал барлық міндеттемелер, есептеулер, төлемдер қандай да болсын, шетелдік валютаға әбден берілмей, ҚР-ның ұлттық валютасымен көрсетіледі және жүргізіледі. Тек қана ұзақ мерзімдік міндеттемеде ғана тараптармен келісілген (ҚР АК 282 б. 3 т) шарттарда төлемді яндекстеу қарастырылуы мүмкін. ...
1.3. Бағамдық айырма түсінігі және оны есепте көрсету.
... ҚР валютасына қатысты шетел валютасының бағамы - ол басқа ұлттық немесе халықаралық валюта бағасын теңгемен көрсету болып табылады.
Ол биржадағы, банкаралық нарықта сұраныс пен ұсыныстар негізінде, коммерциялық банктер мен басқа заңды тұлғалар мен азаматтардың, яғни валюталық ішкі нарықта валютаны сату-сатып алуда қалыптасады.
Коммерциялық банктерде валютаны сатып алу-сату бағамдары, аукциондық және биржалық бағамдар шетелдік валютаны нақты коммерциялық банктерде, айырбас пункттерінде, валюталық аукциондар мен биржаларда сатып алу мен сату бойынша операциялар жасау үшін арналған.
Бағамдық айырмалар нарықтық бағамдардың шаруашылық операциясын жасау мен есеп айырысу кезі арасындағы, яғни дебиторлық немесе кредиторлық берешекті толық немесе жарым-жартылай өтеу кезеңінде болған өзгерістердің нәтижесінде пайда болады. Бағамдық жағымды дамыған кезінде жағымды, ал жағымсыз болғанында теріс бағамдық айырмалар пайда болады.
Бағамдық айырмалар мынандай жағдайда пайда болады:
а) импорттық операцияларда ұлттық валютадағы тауардың мәмілелік құны баламасының шот-фактурада (инвойсте) көрсетілген уақыты, ақшалай қаражатты, оны бағалауға дейінгі немесе жабдықтаушылар мен мердігерлермен есеп айырысу бойынша пайда болған дебиторлық немесе кредиторлық берешекті кеміту жолымен аудару айы-күні, жылы арасында. ...
II ТАРАУ.
2.1.Жарғылық капиталдағы салым ақша есебі.
... 501 «Қарапайым акциялар», 502 «Артықшылығы бар акциялар», 503 «Салымдар мен пайлар» шоттар кредиті
ә) салым ақша сомасына:
101-106 «Материалдық емес активтер», 122-125 «Негізгі құралдар», 201-206, 208, 221, 222 «Тауарлы-материатдық қор», 431 «Инвестициялық валютадағы ағымдық шоттағы ақша», 441 «Ұлттық валютадағы ағымдық шоттағы ақша», 451 «Кассадағы ұлттық валюта түріндеғі қолма-қол ақшалар», 452 «Кассадағы ұлттық валюта түріндегі қолма-қол ақшалар» шоттар дебеті
511 «Төленбеген капитал» шот кредиті
Бухғалтерлік жазулардың құжаттық ресімделуі салынған қаражат түріне бай-ланысты. Материалдық емес активтер мен негізгі қүралдар түғендеу карточкасьш ашудағы неғізғі құралдар (материалдық емес активтер) қабылдау-табыстау (ауыстыру) Актінің негізіне кірістеледі. Тауарлы-материалдық қорлар - материалдың қоймалық есеп карточкаларына кіріс ордерімен енғізілетін факт>фа-шотьшьщ негізіне кірістеледі. Ақшалай қаражат есеп айырысу (ағымдық), валюталық шоттар көшірмесінің негізіне, қолда бар ақша қаражаты - кіріс кассасы ордерінің негізіне кірістеледі. ...
2.3. Басқарушылық есеп туралы жалпы ұғым.
... Басқарушылық есептің объектісі - бұл шаруашылық жүргізуші суъектінің және оның бөлімшелерінің қызмет нәтижелері мен шығындары, баға белгілеу, бюджеттеу және ішкі есеп беру.
Басқарушылық есептің пәні - объектілерінің жиынтығы және өндірісті басқарудың толық кезеңді процесіндегі оқиғалар.
Басқарушылық есептің негізгі тапсырмалары (міндеттері) - есеп, жоспарлау, бақылау, талдау және субъект пен оның құрылымдық бөлімшелерінің шаруашылық қызмет нәтижелері мен шығындары туралы деректерді бағалау; аса қажетті басқарушылық шешімді жедел (оперативті) қабылдау үшін ақпарат беру.
Басқарушылық есептің принциптері - субъектінің үздіксіз қызмет етуі; жоспарлау мен есепте өлшеудің біркелкі бірліктерін пайдалану; тұтас субъект және оның құрылымдық бөлімшелерінің қызметтік нәтижелері мен шығынды бағалау және талдау; алғашқы және аралық деректерді жинау, өңдеу, тапсыру процесінде оларды сабақтастырып жиі пайдалану; субъект ішіндегі коммуникация жүйесін ұйымдастыру; ақпараттардың жеткіліктігі және талдамалығы; өндірістік және коммерциялық циклдерді бейнелейтін кезеңдігі; субъект қызметінің нәтижелері мен шығындарын сметалық басқару. ...
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Ашимбаев Т.А. Государственное регулирование перехода к рыночным отношением. // Известия HAH РК. Серия «Общественные науки» — Алма-Ата, 1993. №2.
2. Валовой Д. Кремлевский тупик и Назарбаев - М.: Молодая гвардия, 1993.
