Мазмұны
КІРІСПЕ. 3
1. ЭКОЛОГИЯ ҒЫЛЫМЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУ ТАРИХЫ.. 6
1.1 Ежелгі қазақ халқының табиғат пен экологияны қорғауы туралы түсінік. 10
1.2 Экологиялық білім мен тәрбие беру міндеттері 14
2. ЭКОЛОГИЯ ҒЫЛЫМЫНЫҢ ҚОҒАМДАҒЫ РОЛІ. 22
2.1 Қазақстан табиғатының экологиялық жағдайының зерттелуі 29
2.2 Географ-эколог ғалым, профессор А.С.Бейсенованың зерттеудегі еңбегінің ролі. 36
ҚОРЫТЫНДЫ.. 47
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР. 50
1.2 Экологиялық білім мен тәрбие беру міндеттері
Бүкіл елімізде Халыққа, Халық шаруашылығы қызметкерлеріне (алдыңғы кезекте шаруашылықты ұйымдастырушылар мен арнаулы іс бабындағы адамдарға) сабақ ашу және мамандықты жетілдіретін қысқа мерзімді курстар ашу керек. Арнаулы экологиялық мамандардың жетіспей жатқан кезінде халық көпшілік пен іс жағдайынан хабардар адамдарды жинап оқыту олардың қоғам мен табиғат алдында жауапкершілігін көрсетеді. Уақыт қазір осыны талап етіп отыр.
Әлемдік экологиялық проблемалардың негізгі бағыттары
| Әлемдік экологиялық проблемалар | Пайда болу себептері | Шешу жолдары |
| Халық санының артуы | Табиғат ресурстарын барынша пайдалану | Демографиялық тұрғыда реттелу, қолайлы мекендерге қоныс аудару. |
| Климаттың өзгеруі (озонның тесілуі, қышқыл жауындар, т.б.) | Атмосферадағы газдардың тепе-теңдігінің бұзылуы |
Қалдықсыз немесе аз қалдықты жаңа технологияны енгізуЭкологиялық мониторинг.
|
| Су ресурстарының тапшылығы | Суды барынша пайдалну және ластау |
Суды пайдалану технологиясын жақсарту және жауапкершілікті арттыру.Экологиялық мониторинг.
|
| Жарамсыз жерлердің молаюы | Ландшафтардың жарамсыздануы және климаттың өзгеруі | Жерді тиімді пайдаланудың жаңа технологиясы. Экологиялық мониторинг. |
| Жер ресурстарының тозуы | Топырақ эрозиялары, ластану мен құнарсыздану | Жерді пайдалануды қайта түлету. Экотехнология. Экологиялық сараптама. |
| Биоәртүрліліктің азаюы | Адамның іс-әрекеттері. Табиғи биоценоздардың жойылуы. Түрлердің азаюы | Табиғи ландшафтарды қайта түлету. Экожоспарлау. Жерсіндіру. Экологиялық мониторинг. |
| Өндірістік және тұрмыстық қалдықтардың қордалануы | Өндірістік қалдықтармен ластану | Қайта өңдеу немесе қалдықсыз технологияға көшу. Экотехнология. Экологиялық мониторинг.Экологиялық сараптама. |
| Табиғи ландшафтардың ластануы және тозуы | Улы заттардың шығарылуы, орта сапасының нашарлануы. Түрлі қауіпті аурулардың көбеюі. | Табиғи ландшафтарды қайта түлету, Экожоспарлар. Экологиялық мониторинг.Экологиялық сараптама. |
2. ЭКОЛОГИЯ ҒЫЛЫМЫНЫҢ ҚОҒАМДАҒЫ РОЛІ.
2.1 Қазақстан табиғатының экологиялық жағдайының зерттелуі
... Табиғат міндеттері мен ұстанымдарын жүзеге асыру алдын ала ескерту және нақты шешім қабылдау арқылы анықталады.
Алдын ала ескерту шаралары белгілі бір аймақтағы табиғат объектілерін анықтап, оны қорғау мен қалпына келтіруді жоспарлап отырады.
Нақты шешім қабылдау шаралары - табиғаттағы адамның іс-әрекетінен бүлінген немесе ластанған, жарамсызданған объектіні қалпына келтіру немесе жою жұмыстары. Мысалы, ауаның ластануы, топырақ эрозиясы, орманның қырқылуы, т.б.
Табиғатты қорғаудың тағы бір мақсаты - экологиялык кауіпсіздікті қамтамасыз ету. Ол қазіргі және болашақ ұрпақтың салауатты өмір сүруі үшін адамның теріс іс-әрекеттерін шектеу және табиғаттағы төтеншс апаттарды болдырмау. Оны жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының Конституциясы және табиғат қорғау заңдары.
Табиғатты қорғауды жүзеге асырудың негізгі бағыттары. Табиғат қорғаудың негізгі бағыттарын білу әрбір азаматтың міндеті болып саналады. Олардың негізгілерін қарастырамыз. ...
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
1. Қазақстанның физикалық географиясын зерттеу жайында // Қазақстан мектебі 1967. №4.
2. Жоғары оқу орындарында экологиялық білім мен тәрбие міндеттері // Қазақстан мектебі 1990. №6.
3. Қазақстан табиғатты зерттеу және физикалық гоеграфия идеяларының дамуы. Ежелгі дәуірлерден бастап ХХ – ғасыр басына дейін. А.Рауин. ...
