Жоспар
КIРIСПЕ. 3
I. ҚҰНСЫЗДАНУДЫҢ ТЕОРИЯСЫ. 4
1.1 Құнсызданудың мәнi 6
1.2. Құнсызданудың түрлерi 9
II. ЭКОНОМИКАДАҒЫ ИНФЛЯЦИЯЛЫҚ ПРОЦЕССТЕРI. 14
2.1.Құнсызданудың себебi. 17
2.2.Құнсызданудың өлшемi 18
III ИНФЛИЯЦИЯНЫҢ ШАРТТАРЫ.. 20
3.1. Инфляцияға қарсы шаралардың мемлекеттiк жүйесi 20
3.2 Сұраныстың құнсыздануы және шығындары.. 25
3.3 Инфлияцияның шарттары.. 28
3.4 Сұраныс инфляциясы. Инфляция деңгейін өлшеу. 30
ҚОРЫТЫНДЫ.. 33
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТIЗIМI 35
I. ҚҰНСЫЗДАНУДЫҢ ТЕОРИЯСЫ.
1.2. Құнсызданудың түрлерi
... Басылыңқы инфляция өнім сапасының төмендеуімен, ақшаның Амалсыз жиналуымен, астырытн экономиканың,бартерлік келісімінің дамуымен көрінеді.Басылыңқы инфляция мемлекеттауар бағасын сұраным мен ұсыным тепе-тендігі бағасынан төмендеуін қолдау әсерінен туады,онда ақшалар жалпы төлем құралы және тауарларды бөлу өлшемі ретінде
Қызыметін атқарудан қалады.Егер біздің осы уақытқа дейінгі экономиканы алсақ,онда ол ұзақ жылдар бойы басылыңқы инфляция жағдайында болды.
Және болашақ экономика үшін бұл қауіпті емес, одан әлі де болса құтылуға болады.
Шетелдік экономистер сұраным мен ұсынымға байланысты инфляцияны екі типке бөледі: а) сұраным инфляциясы, б) өндіріс шығындарының өсуінің немесе жиынтық ұсынымының азаюының нәтижесінде болатын инфляция (ұсыным инфляциясы).Сұраным инфляциясының мәні бір сөзбен былай деп сипаттауға болады: ” Тым көп ақшалар тым аз тауарларды аулайды“. Сұраным инфляциясы нарықтық байланыстарды монополизм мен әкімшілдік-әміршілдік басқару жүйесінің ұсақ үстемдігі болған жағдайда да орын алады.Олар өзіндік айрықша нысан сипатында болады.Мысал ретінде біздің экономиканы алсақ, онда ұзақ жылдар бойы жасанды түрде төмен жұмыссыздық деңгейі сакқталады. Оған табыссыз жұмыс жасайтын бірталай кәсіпорындардың санын және артық жұмыс орынын,ең көп еңбек шығынын қажет ететін өндірісті сақтау арқылы қол жетті, ал ол еңбек өнімділігіне кері әсер етті.Ал жалақының еңбексіз табылған табысқа айналуы, оны сұраным инфляциясына айналдырады,бағаны өсіреді.
Ұсыным инфляциясы ұсыным мен шығындарды өзгерту нәтижесінде болуы мүмкін.Ұсыным инфляциясының екі түрі бар: а) жалақының өсуі әсерінен болатын инфляция, б) ұсыным экономикасы механизмінің бүзылуы нәтижесінде пайда болатын инфляция.
Инфляцияның сипаты қоғамдық ұдайы өндірісті дамыту барысында
Елеулі түрде өзгереді.Осыған байланысты инфляцияны кейбір елдерде
Орын алатын жергілікті инфляция,барлық елдерді қамтитын бүкіл әлемдік
Инфляция,елде бір ішкі экономикалық факторлардың әсерінен болатын
Индуцирленген инфляция, мөлшерінде тыс несие экономикасынан туындайтын несие инфляция,сыртқы себептерден туындайтын сырттан әкелінген және сыртқа шығарылатын инфляция, инфляциялық процестіңбірқалыптылығы еместігімен байланысты болытын сатылы инфляция деп ерекшелейді. ...
III ИНФЛИЯЦИЯНЫҢ ШАРТТАРЫ
3.1. Инфляцияға қарсы шаралардың мемлекеттiк жүйесi
... Түптел келгенде бұл шарада ұтымсыз, себебі, қажетті мөлшердегі шетел валютасын сатып алу үшін қазіргі ауыстыратын бағыт бойынша орасан көп ақша сомасы керек немесе бүкіл алтын қоры мен едәуір шекі зат ресурстарын сату қажет болар еді.Ал ол жалпы экономикалық, қаржы, тіпті саяси тұрғыдан да орынсыз, себебі шет елдерден экономикалық тәуелсіздікке, рубльге және ұлттық валютаға деген сенімнің жоғалуына әкеліп соқтырады. Осы мәселе бойынша “Қазақстан: экономика және өмір” журналының 1993 жылғы 5-ші нөмірінде жарық корген экономика ғылымдарының кандидаты Н. Нұрлановтың пікірлері көңіл аударуға тұрарлық “Дереу енгізу қисынсыз”.-(Журнал: Экономика и жизнь №5.1993.28-31 беттер) Олардың пікірінше, алғашқы кезде өзіміздің ақша бірлігін, рубльмен қатар жүретін параллельді валюта түрінде енгізу барынша тиімді әдіс болмақ. Оның мөлшері қажетті мөлшерден не артық та, не кем де болмауы керек.
Жаңа ақшаны қамтамасыз етудің бірінеше тәсілдері бар: алтынмен, шикізат ресурстарымен, тауар массасымен, валютамен. Осындай қамтамасыз етуден ұлттық валютаның күші, оның қабылданған ауыстыратын бағыт бойынша басқа валюталарға айырбастау қабілеті тәуелді болады.
Ұлттық валютаны нарықтың шын мәніндегі катализаторы қылу үшін, оны басқа валютаға айырбастау қабілеті бар шетел валюталарынан және алтын қорынан асып түсетін мөлшерде шығару керек. Оның мәні мынада. 100 процент валюталық жабу астында шығарылған ұлттық валютасының суррогаты ғана болып қалады.Ал бұндай шектеулі шетел валютасына негізделген қаржы жүйесі республиканың экономикасына пәрменді әсер ете алмайды. ...
3.4 Сұраныс инфляциясы. Инфляция деңгейін өлшеу.
... Қарыз алушы және несие беруші(дебитор және кредитор).Қарыз алушы және несие беруші арасында инфляция табыстарды үйлестіреді.Болжалды инфляция қарыз алушыларға несие берушілер арқылы пайда әкеледі.Мысалы,сіз банктен 1000 долл.алдыңыз,оны 2 жылдан кейін қайтаруыңыз керек,егер осы 2 жыл ішінде жалпы баға деңгейі өссе,онда 1000 доллардың орнына 500 доллардай бересіз,сонымен инфляция кезінде бағаның құны төмендейді.
Болжалды инфляция. Егер адамдар; 1) инфляцияны алдын ала біліп отырса; 2) атаулы табыстарын болжалды баға деңгейінің өзгеруімен теңестіруге жағдайы болғанда,мысалы,60-жылдардың аяғында басталған инфляция 70-жылдардағы кәсіподақтарға жан берді,олар жұмысшылардың жалақысы инфляциямен үйлестіріліп есептелуі керектігін айта бастады. Болжалды инфляция кезінде несие берушілер мен қарыз алушылар арасында табысты үйлестіру басқаша түрде болуы мүмкін.Мысалы,егер несие беруші (коммерциялық банктер) және қарыз алушы арасында келісім жасалса,яғни егер баға деңгейі өзгермелі болса, онда бір жылға 5 пайызбен беруге келіссе, бірақ келесі жылға дейін 6%-ға дейін өсті дейік, егер банк қарыз алушыға 5%- дан 100 долл.берсе онда ол жылдың ішінде 6%-ға жетсе,онда 105 долл.сатып алу қабілеттілігі 99 доларға дейін түседі.Сонда қарыз алушы ақшаны пайдаланғаны үшін несие беруші пайыздық мөлшерлемесін көтеруі керек.Мысалы 11%-ға.Біздің мысалымыз нақты пайыздық мөлшерлеме және атаулы мөлшерлеме арасындағы айырмашылығын түсіндіреді. ...
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТIЗIМI
1. Е.Ф.Борисов, А.А.Петров, Ф.Ф.Экономика - М : Экономика , 1997.
2. Экономика теориясының оқулығы. Экономикалық ғылымдардың докторы, И.П.Николаева- 2000 жыл.
3. В.В.Усов. Инфлияция - Юнити 1999 . ...
