Доклад/Баяндама: Қазақ хандығының жойылуы


Чтобы узнать стоимость работы и выбрать удобную систему оплаты, нажмите кнопку

Предмет:
История
Тип работы:
Доклад/Баяндама
Количество страниц:
3

Сізге осы жұмыстың 2 жолын таңдап сатып алуға болады:
1. сатып алу
2. ТЕГІН
ТЕГІН жұмыс істеу үшін Сіз келесі әректтер жасайсыз
1. ВКонтакте бетіндегі төменгі түймесін басыңыз, осы сайт туралы достарыңызға айтыңыз
2. Сіздің достарынызды қосу үшін (Бәздің мекен-жай - vk.com/nemax83)
3. Жұмысыңызды және бүлік жағарыда аталған қадамдарыңызды растайтын сілтеме туралы хабарламаны ВКонтакте бетіне жіберіңіз.
Оқуларыңызға Сәттілік !!!

 

... Ал кіші жүздін кейінгі хандарының бірі – Айшуақ 1805 – жылы әбден қартайып, тағынан тайды. 1812 – жылы тағайындалған кіші жүздің  ақырғы ханы Шерғазының билігі ел – жұртқа өтпеді. 1781 – жылы Абылай хан қайтыс болғанан кейін орта жүз де ыдырай бастады 1781 – жылы әкесі Абылай ханның орнына отырған орта жүз ханы Уәли 1818 – жылы  қайтыс болды. Орта жүздің екінші ханы Бөкей (Барақ сұлтанның баласы) де 1818 – жылы қайтыс болды. Уәли қайтыс болған соң, баласы Ғұбайдола өзінің інісі Жантөрені Бежінге елші етіп жіберіп , әкесіннің хандық орнына тағайындауды талап етті 1823 – жылы 12 – айда Ежен хандығы Ғұбайдолланы әкесінің орнына хан етіп отырғызды. 1824 – жылы 2 – мамыр күні бұйрық  бойынша Іледегі әскери уәзір Ғүбайдолланың орта жүз ханы болып тағайындалған куәлігін алып, әкесі Уәли ханның қазасына ақтық салып барды. Бұл хабарды естіген орыс патша өкіметі әскер жіберіп, уәзірдің алдынан шығуға аттанған Ғұбайдолланы  бөгеп жібермей қойды. Сонымен оның таққа отыру мерекесі өткізілмей қалды. Келер жылы Ғұбайдолла інісі Сарыбайды жіберіп, хандық куәлігін алдырды. Ежен әулетінің жылнамаларында жазылуына қарағанда, 1799 – жылы Ханқожа ( Әбілпейіздің орнына отырған баласы) қайтыс болғанда, Ежен хан оның орннына баласы Жанқожаны тағайындаған 1826 – жылы Тоғым хан қайтыс болғанда орнына баласы Алтынсарыны тағайындаған. Жұңгоның Ежен хандығы Қазақ хандығының елшілеріне 1930 – жылға дейін қабылдап отырған. 19 – ғасырдың 20 – жылдары саяси -  шаруашылық  әскери жақтан әбден әлсіреген Еженхан үкіметінде орыс патшалығының төтеп беретін қуат қалмаған еді. Сондықтан бұнын бәрі құрғақ ресметке айналды. Қазақ ұлы жүзі 19-ғ басында Орта Азияда күшейген Қоқан хандығының шапқыншылығына ұшырады.Қоқан ханы Әлімнің түсындав 1801- 1809 бектері Сайрам Шымкент қалалары мен осы төніректегі біраз жерлерді ұлы жүздің Ұзынағашқа дейінгі жерін Талас алқабын және орта жүздің Ташкент пен Арыз өзенін аралығындағы қоныстарын жаулап алды. Әлім ханның нерасқұры Омархан ( 1809 – 1822 ) кезінде қоқандықтар Қазақ хандығының ескі астанасы Түркістан өзіне қаратты. Ұлы жүз қазақтары арасындағы хандық жойылды, Қоқан хандығына бағынды.

 

19-ғасыр 20 – жылдары Ресей өкіметі қазақ хандық үкіметті жойып ел басқаруды Ресейлік тәртібін жақындатуға тырысты Ресей патша үкіметі 1822 –жылы орта жүз, 1824 –жыл кіші жүз қазақтары арасында хандық жойылды. Орыс үкіметі орындарының Сібір қазақтары туралы жарылғына сәйкес орта жүз территориясы 8 сыртқы окіріке бөлініп оларды аға сұлтандар басқаратын болды . Аталмыш жарлық мынадай әкімшілік бөліктерді белгіледі: 50, 70, болыс бір окрук Ауылды үш жылға салынатын старшын, ал болысты болыс басқаруға тиісті болды. Қазақ хандығы бір жолата жойылды.

 

Қазақ хандығы 1456 – жылдан 1820 – жылға дейін 364 – жыл өмір сүрді. Қазақ хандығы қазақтардың өз алдына жеке халық болып қалыптасуы барысын бір жолата аяқтады, қазақтың тіл, әдебиет, мәдениетін қалыптастыруда қазақ тарихында онда манызды орын ұстады.  ...