МАЗМҰНЫ
| КІРІСПЕ............................................................................................. | 4 | |
| 1-ТАРАУ. | МАШИНАЛАР МЕН ЖАБДЫҚТАРДЫ БАҒАЛАУДЫҢ
ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗДЕРІ........................................................... |
6 |
| 1.1. | Бағалау құндарының түрлері............................................................ | 6 |
| 1.2. | Машиналар мен жабдықтарды бағалаудың қағидаттары.............. | 7 |
| 1.3. | Бағалаудың мақсаты.......................................................................... | 9 |
| 1.4. | Бағалау процессі................................................................................ | 10 |
| 1.5. | Машиналар мен жабдықтарды бағалаудағы шығын амалы.......... | 11 |
| 1.6. | Машиналар мен жабдықтарды бағалаудағы нарықтық амал........ | 18 |
| 1.7. | Машиналар мен жабдықтарды бағалаудағы табыс амалы............ | 22 |
| 2-ТАРАУ. | ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ МАШИНАЛАР МЕН ЖАБДЫҚТАР – ДЫҢ ТОЗУЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ АНЫҚТАУ ӘДІСТЕРІ............ |
31 |
| 2.1. | Жалпы мәліметтер............................................................................. | 31 |
| 2.2. | Тиімді пайдалану уақытына байланысты әдіс................................ | 32 |
| 2.3. | Жөндеу цикліне байланысты әдіс.................................................... | 36 |
| 2.4. | Табыстың кемуіне негізделген әдіс................................................. | 39 |
| 2.5. | Машина құрылымын жекелей есептеу әдісі................................... | 40 |
| 2.6. | Физикалық тозудың коэффициентін анықтағанда түзетілетін және түзетілмейтін тозуларды есептеу............................................ |
42 |
| 2.7. | Тұтыну қасиетінің төмендеуіне байланысты әдіс.......................... | 48 |
| 2.8. | Өнімділік диннамикасын талдау әдісі............................................. | 49 |
| 2.9. | Машина жағдайын сараптамалау әдісі............................................ | 51 |
| 2.10. | Корреляциялық талдау әдісі ............................................................ | 53 |
| 2.11. | Тікелей анықтау әдісі........................................................................ | 56 |
| 2.12. | Тозуды амортизация мөлшеріне байланысты анықтайтын әдістер................................................................................................. |
57 |
| 3-тарау. | МАШИНАЛАР МЕН ЖАБДЫҚТАРДЫҢ ФУНКЦИОНАЛ - ДЫ ЖӘНЕ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЕСКІРУІН (ТОЗУ) ЗЕРТТЕУ |
62
|
| 3.1. | Функционалды ескіру (тозу)........................................................... | 62 |
| 3.2. | Капиталды шығындардың әсерінен болған функционалды ескіру................................................................................................... |
62 |
| 3.3. | Өндіріс шығындарының әсерінен болған функционалды ескіру | 65 |
| 3.4. | Түзетілетін функционалды ескіру ................................................... | 66 |
| 3.5. | Экономикалық немесе сыртқы тозу................................................. | 68 |
| 4-ТАРАУ. | МАШИНАЛАР МЕН ЖАБДЫҚТАРДЫ ІС ЖҮЗІНДЕ БАҒАЛАУ........................................................................................... |
70 |
| 4.1. | Жалпы мәліметтер............................................................................. | 70 |
| 4.2. | Техникалық жабдықтардың тағайындалуы мен техникалық сипаттамалары.................................................................................... |
71 |
| 4.3. | Шығын амалын қолдану арқылы мүліктің нарықтық құнын анықтау............................................................................................... |
73 |
| 4.4. | Нарықтық амалды қолдану арқылы мүліктің нарықтық құнын анықтау................................................................................................. |
78 |
| 4.5. | Табыс амалын қолдану арқылы мүліктің нарықтық құнын анықтау................................................................................................. |
91 |
| НӘТИЖЕЛЕРДІ ҮЙЛЕСТІРУ......................................................... | 94 | |
| МҮЛІКТІҢ НАРЫҚТЫҚ ҚҰНЫ ТУРАЛЫ ҚОРЫТЫНДЫ...... | 97 | |
| ҚОРЫТЫНДЫ................................................................................... | 98 | |
| ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ ТІЗІМІ............................................. | 99 |
1-ТАРАУ. МАШИНАЛАР МЕН ЖАБДЫҚТАРДЫ БАҒАЛАУДЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗДЕРІ
1.6. Машиналар мен жабдықтарды бағалаудағы нарықтық амал
... Бағаның өсуіне кәсіпорынның қаржылық жағдайы, дүниежүзілік нарықтағы беделі, тұтынушыға қатынасы, мемлекеттегі экономикалық және ішкі саяси жағдайы сияқты факторлар әсер етеді.
Саудадағы шегерімнің мөлшерін анықтау үшін бағаны құрайтын факторларды талдау қажет.
Сату күніне түзету. Бұл түзетулерді енгізудің қажеттілігі нарықтағы жағдайдың өзгеруіне байланысты. Сатылу күні бағалау күнінен неғұрлым алыс болса, соғұрлым нарықтағы жағдай мен бағалар өзгереді. Сондықтан, сатылу күнінен бастап бағаның серпінін талдау қажет. Түзетудің мөлшерін индекс немесе тренд арқылы анықтайды және де оған инфляцияның деңгейін ескеру қажет.
Индекс – бұл бағаның қозғалуындағы негізгі беталысты анықтауға мүкіндік беретін маңызды көрсеткіш.
Әрбір уақытта сатылу күні бағалау күніне максималды жақын болуы қажет.
Төлем талаптарына түзету. Төлем талаптары коммерциялық сатылу шартын сипаттайды. Мысалы, нақты сатылу мен несие арқылы сатылуды салыстырсақ, мынадай шарттарды ескреу қажет:
- нақты төлем шартымен сатып алынған объектінің бағасын көбейту;
- керісінше, несие шарты арқылы сатып алынған объектінің бағасын төмендету.
Олай болса, салыстырылып жатқан сатылымдар немесе ұсыныстардың коммерциялық шартын салыстыру арқылы олардың айырмашылықтары анықталады, сәйкесінше түзетулер енгізіледі. ...
3-ТАРАУ. МАШИНАЛАР МЕН ЖАБДЫҚТАРДЫҢ ФУНКЦИОНАЛДЫ ЖӘНЕ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЕСКІРУІН (ТОЗУ) ЗЕРТТЕУ
3.2. Капиталды шығындардың әсерінен болған функционалды ескіру
... Капиталды шығындардың әсерінен болған ескіру техникалық өзгертулердің нәтижесін көрсетеді. Яғни, жаңа технологияның пайда болуы немесе машиналар мен жабдықтарды тиімді пайдалануға мүмкіншіліктің жоқ болуы. Әсіресе, қазіргі өндіріс талаптарымен салыстырғанда өндіріс қуатының артық болуы. Әдетте, бұл функционалды ескірудің түрін – «технологиялық ескіру» деп атайды. Егер де басқа жабдықтармен салыстырғанда, бағаланып жатқан жабдықтың өнімділігі артық болса, онда ол технологиялық ескіруге ұшырайды. Яғни, қарастырылып жатқан жабдықтың толық жұмыс істемеуі байқалады. Мысалы, бірнеше жабдық түрінен тұратын және де өнімділігі бірдей болып келген технология бағалануда. Технологияны жаңартудың бірінші кезеңінде жабдықтың бір түрін өнімділігі жоғары жабдыққа ауыстырады. Берілген жағдайда жаңадан ауыстырылған жабдық толық жұмыс істемеуінің әсерінен технологиялық ескіруге ұшырайды. Егер де қарастырылып жатқан технологияда барлық жабдықтың түрі жаңартылса және де олардың барлығының өнімділігі жоғары болса, жеке жабдықтың толық жұмыс істемеу жағдайы және де функционалды тозуы жойылады.
Функционалды тозудың коэффициенті төменгі формула бойынша анықталады:
********************** , (3.1)
Мұнда, бағаланып жатқан жабдықтың өнімділігі;
жаңа немесе ұқсас аналогтың өнімділігі;
«бағаны тежейтін» коэффициент.
4-ТАРАУ. МАШИНАЛАР МЕН ЖАБДЫҚТАРДЫ ІС ЖҮЗІНДЕ БАҒАЛАУ
4.3. Шығын амалын қолдану арқылы мүліктің нарықтық құнын анықтау
... Функционалды ескіруді анықтау
Берілген жабдыққа қойылған техникалық талаптарының жоғарлауы мен жетілдірілген ұқсас жабдықтардың пайда болуы себебінен, жабдық моральді тозған . Сондықтан, берілген жабдықтың моральді тозуы 20 % - ға тең.
Сыртқы тозуды анықтау
Жабдықтың экономикалық тозуы өндірістің қысқартылуына байланысты. Өйткені, шығарып жатқан өнімге тұтынушылардың сұранысы өте төмен. Статистикалық мәліметтер бойынша 2007 жылы сұраныстың төмендеуі орташа алғанда 15-20 % құрайды. Кейбір жабдықтар оның ішінде: тоңазытқыш камералары, тураманы араластырушы құрал,электрлі таба,үстелдер, ыдыстар әр түрлі жеңіл өнеркәсіптерде қолданылады. Сондықтан, берілген жабдықтардың экономикалық тозуы жоқ. ...
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТ ТІЗІМІ
| 1. | Адрианов Ю.В. Оценка автотранспортных средств. М: Дело 2002.- 486 с. |
| 2. | Быкова В., Ковалев АЛ. Как оценить износ оборудования // Оборудование: рынок, предложение, цены. - 2000. - №3. |
| 3 | В.П. Антонов, С.Д. Волошук, и др. Оценка машин, оборудования и транспортных средств. Под общ. ред. В.П. Антонова. -М.: Институт оценки природных ресурсов, 2001. |
