ЖОСПАР
Кіріспе. 3
1. Еңбек құқығының қағидаттары.. 5
1.1 Еңбек құқығының қайнар көздері 6
1.2 Еңбек құқығының субьектілері 6
2. Еңбек құқығының пәні және әдістері 8
3. Еңбек шартының ұғымы, түрлері 10
3.1 Еңбек шартын тоқтату негіздері 12
Қорытынды.. 13
Пайдаланылған әдебиеттер. 14
2. Еңбек құқығының пәні және әдістері
... Әрбір құқық өзіне тән пәні және әдістерімен ажыратылады. Еңбек құқығы құқық саласы ретінде қызметкер, жұмыс беруші және басқа да тұлғалар расында еңбек туралы заңнама , еңбек шарты, ұжымдық шарт, жұмыс берушінің актілері негізінде пайда болатын қоғамдық және жекелік қатынастрды реттейді.
Еңбек құқығының пәні – еңбекті қоғамдық негізде ұйымдастыруға, басқаруға, кәсіпорындардың меншік нысанына қарамастан қызметкерлердің жұмыс күшін еңбек функциясына сәйкес пайдалануға және қызметкердің ішкі еңбек тәртіп ережелеріне бағына отырып, белгілі бір еңбек функциясын атқаруға, өз кезегінде жұмыс берушінің қызметкерге жалақының уақытылы төлеуін, жұмыс орнында қауіпсіздік пен еңбекті қорғау ережелерінің сақталуын қамтамасыз ету міндетін жүзеге асыруға байланысты пайда болатын біртектес құқықтық қатынастар болып табылады.
Сонымен еңбек құқығы меншік пен шаруашылық жүргізудің әртүрлілігіне қарамастан, қызметкерлер мен жұмыс берушілер арасында жалдамалы еңбекті ұйымдастыруға байланысты пайда болатын қоғамдық еңбектік қатынастарды реттейтін қазақстан құқықғы жүйесінің дербес саласы.
Еңбек құқығының пәні оның қандай қоғамдық қатынастарды реттейтіні арқылы анықталатын болса, еңбек құқығының әдістері сол қатынастарды қандай тәсілдермен реттейтіндігімен айқындалады. Қазіргі кезеңдегі нарықтық қатынастар жағдайында еңбек құқығы саласында еңбектік қатынастарды реттейтін негізгі әдістер қалыптасқан.
Олар : ...
3. Еңбек шартының ұғымы, түрлері
... Кей жағдайларда еңбек шартында қызметкердің жұмысқа біліктілігінің сәйкестігін тексеру мақсатында сынақ мерзімі туралы талап қойылуы мүмкін. Сынақ мерзімінің ұзақтығы 3 айдан аспауы тиіс. Жұмысқа қабыладану кезінде конкурс бойынша тиісті лауазымға қабылданатын адамдарға, мүгедектерге, орта және жоғары кәсіптік білім беру мекемелерін бітірген және алған мамандығы бойынша жұмысқа алғаш кірген адамдарға сынақ мерзімі белгіленбейді.
Еңбек кодексінің 29- бабына сәйкес еңбек шарты: белгіленбеген мерзімге; бір жылдан кем емес белгілі бір мерзімге; жұмыста уақытша болмаған қызметкерді ауыстыру уақытына; маусымдық жұмысты орындау уақытына жасалуы мүмкін. Егер еңбек шартында оның мерзімі айтылмаса, онда шарт белгіленбеген мерзімге жасалған деп есептеледі.
Еңбек кодексінде еңбек шартының жарамсыз деп танылуы негіздері белгіленген. Мысалы: алдау, күш көрсету, арқылы ықпал ету, жалған еңбек шартын жасау, әрекетке қыбілетсіз деп танылған адамдар, еңбек заңнамасында қараған шарттарды сақтамаған кезде, 14 жасқа толмаған адамдар мен ата-анасының, қамқоршысының, асырап алушысының келісімінсіз, 16 жасқа толмаған адамдармен еңбек шарты жасалған кезде сот оны жарамсыз деп таниды. ...
Пайдаланылған әдебиеттер
- 1. «Қ.Р мемлекеті мен құқығының негіздері» Құраст. Баянов Е. 2-кітап. –Алматы,2009 ж.
- 2. «Общая теория права и государства» под.ред. В.В.Лазарева, М:Юрист, 2001
