МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 3
1 АЗАМАТТЫҚ ҚҰҚЫҚ БОЙЫНША ӨКІЛДІК ҰҒЫМЫ 6
1.1 Өкілдік беру түсінігі мен элементтері 6
1.2 Өкілдік қатынастардың субъектілері 8
1.3 Өкілдік өкілеттіктері 10
2 ӨКІЛДІҢ ӨКІЛДІК БЕРУШІ АДАМНЫҢ МҮДДЕСІНЕ ЗАҢДЫҚ МӘМІЛЕЛЕР ЖАСАУЫ 12
2.1 Өкілдікті беру келісім шартының ерекшеліктері 12
2.2 Өкілдікті беру келісім шартының кезеңдері 18
2.3 Сенімхатты құқықтық реттеу 20
3 ӨКІЛДІК БЕРУ КЕЛІСІМ ШАРТЫНЫҢ ТҮСІНІГІ 28
3.1 Өкілдік беру келісім шартының мазмұны 28
3.2 Өкілдік берушінің міндеттері 29
3.3 Өкілдіктің пайда болу негіздері және түрлері 31
3.4 Коммерциялық өкілдік - өкілдіктің ерекше түрі 34
ҚОРЫТЫНДЫ 39
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 44
2. ӨКІЛДІҢ ӨКІЛДІК БЕРУШІ АДАМНЫҢ МҮДДЕСІНЕ ЗАҢДЫҚ МӘМІЛЕЛЕР ЖАСАУЫ
2.2 Өкілдікті беру келісім шартының кезеңдері
Өкілдікті беру келісім шартында тараптар өкілдікті беруші және өкілдік алушы болып аталады. өкілдікті беру келісім шартының ерекшелігі бұл жерде тек қабілеттілігі бар тұлғалар қатыса алады. Егер өкілдікті беру келісім шарты коммерциялық өкілеттердің қатынастарын тағайындайтын болса, онда өкіл алушы ретінде тек коммерциялық ұйым немесе кәсіпкер болып табылатын азамат қатыса алады. Коммерциялық емес ұйымдар, коммерциялық өкіл ретінде қатысуға құқығы жоқ.
Өкілдікті беру келісім шартының құралы болып материалды емес мердігерлік қызмет көрсету болып табылады. өкіл алушы қызметінің нәтижесі қоғамдық анықтаманы алмайды және өкіл алушы оған кепілдік бере алмайды. Айталық, өкілдік алушыға, өкілдік беруші жағынан саяжайды арендаға алу келісімі шартына отыру ұсынылған. өкіл алушының келісілген шарт бойынша арендаға алу, түрлі ақпараттар, келіссөздер жүргізу және аренда бойынша келісім шартқа отырудағы түрлі хабарлар жинау, жарнамадан талдау жасаудағы нәтижелер, өкіл алушының қызметі бойынша қоғамдық нәтижелерге жатпайды. Одан да бөлек өкілдік берушінің барлық нұсқауын сақтаған жағдай да, өкіл алушы аренда бойынша келісім шарттың толық қанағаттанарлығына кепілдік бере алмайды. Мердігерлік қызметтер келісім жүргізілуіне де және басқа әрекеттерде айқындалады. Соның ішінде қандай да бір міндеттер мен құқықтарды алуын мақсат етпейді. Мысалы: өкіл алушыға келісім шарттармен, бухгалтерлік құжаттар және т.б. мен қоса құрылыс жүріп жатқан объектідегі қадағалау инспекциялық функциясын жүзеге асыру жөнінде нұсқау берілуі мүмкін. Мұндай әрекеттер өкіл берушіге ешқандай жаңа құқықтарына тап болуына әкеліп соқпайды, бірақ өкіл берушінің бар құқықтары мен міндеттемелерін таратуға мүмкіндік береді.
Өкілдікті беру келісімі шартының құралы мердігерлік қызмет көрсетудегі өкіл берушінің нұсқауымен нақтыланады. өкіл беруші өкіл алушыға кез келген нұсқау бере алады, бірақ заң бұл нұсқаулардың "құқығы бар, жүзеге асушы және нақты" болуын талап етеді. Құқығы бар дегеніміз бұл өкіл алушы берілген нұсқау бойынша заң шеңберінде әрекет ету керек, кез келген заңға қайшылық өкіл берушіге де, өкіл алушыға да жауапкершілікке тартылады. Мысалы: егер өкіл беруші өкіл алушыға пәтер сатып алу жөнінде нұсқау беріп және ақшаны валютада беретін болса онда өкіл алушы Қазақстан Республикасының валюта заңдылығының талаптарын сақтауға міндетті. Жүзеге асыру өкіл алушының бар білетін тәсілдері мен жолдарымен нұсқауды орындау деп түсіндіріледі. Бұл жерде өкіл беруші, өкіл алушының нұсқауды қандай жолдармен орындауын білмеуі де мүмкін. өкіл беруші ең маңыздысы бұл оның нақтылығы яғни өкіл алушы жүзеге асыратын әрекеттер сипаты және шарттары, тәсілдері және мазмұнына деген өзінің талаптарының өкіл беруші жағынан толық максималды айқындамасы. өкіл алушыға, өкіл берушінің нұсқауы бойынша қандай жұмысты атқару керек екендігі толық түсінікті болуы керек. Егер мұндай түсініктеме жоқ болған жағдайда, онда өкіл алушы оған нақты емес нұсқау берілді деп шағымдануға толық құқылы. өкіл берушінің нұсқауларына талаптарды заңдылық жағынан мағынасы мынада қорытындылады: егер нұсқаулар заң талаптарына сай келмесе, яғни ол құқығы жоқ, жүзеге аспайтын және нақты болмаса онда өкіл алушы кейде өзін бұл нұсқаулармен байланысты емес деп санауға болады.[14]
3 ӨКІЛДІК БЕРУ КЕЛІСІМ ШАРТЫНЫҢ ТҮСІНІГІ
3.1 Өкілдік беру келісім шартының мазмұны
Сенім білдірілген адамның міндеттері өкілдік беру келісім шарты оның орны толтырылатыны және толтырылмайтындығына қарамастан қарама-қарсы болып табылады. өкіл беруші де, өкіл алушы да келісім шартының күшіне орай міндеттер мен құқықтармен бөлектенеді.
Ең алдымен өкілдік алушының міндеті болып, өкілдік берушінің нұсқауын толық сәйкестік пен орындау болып табылады. Нұсқауды орындау бойынша өкілдік алушының әрбір әрекеті нұсқау берушінің жұмысты дұрыс орындағанында ғана міндеттенеді. өкілдік берушінің әрекетінді істейтін болған соң ол нұсқауды орындау тәртібімен байланысты болады. Егер де келісім шартта берілген жағдайлардан да ұтымды шарттар жасау мүмкіндігі туға жағдайларда да өкілдік алушы келісім шарттың берілгендерін өздігінше өзгертуге құқығы жоқ. Мұндай жағдайларда жеңілдік тек өкілдік алушы белгілі мерзім аралығында өзінің сұрағына жауап ала алмаған жағдайда ғана берілген нұсқаудан ауытқу жасауы мүмкін. Мысалы: өкілдік алушы нарықтағы өзгеріс жағдайын біліп, тауар оның бағасы түсіп кетуіне байланысты максимальді бағамен сатуға шешім қабылдайды, өйткені шешімді кешіктірмей қабылдау қажет. өйткені бұл жөнінде нұсқау қабылдау қысқа мерзім арасында мүмкін емес, өкіл алушының әрекеті өкіл берушінің назарына сай келуі керек, ал нұсқауды орындау дұрыс деп есептеледі.
Аталған шарттың біреуінің жоқтығы (айталық, өкіл алушы өкіл берушіден мүмкіндік болған жағдайда да сұрақ алмады) жасалған келісім шарттың барлық теріс жағдайлары өкіл алушыға жүктеледі. Қажет болған артқа шегіну жағдайларында, онда өкіл алушы мүмкін болған бірінші жағдайларда болған шегінулер жайлы сенім білдірушіге айтуға міндетті.
Коммерциялық өкілдіктер қатынасы үшін заңмен өкіл берушінің нұсқауларын сақтаудың басқа да тәртіптері орнатылу мүмкіндігі қарастырылған; өкіл беруші егер өзінің мүддесінде шегінулер қажет болса, онда алдын ала рұқсат сұрамай мүмкіндігін қарастырған. Мұндай жағдайларда коммерциялық өкіл белгілі мерзім аралығында өкіл берушіні хабардар етуге міндетті немесе келісім шартта коммерциялық өкілдің жіберген шегінулерінің мерзімі мен тәсілдері болуы керек. Ереже бойынша өкіл алушы өкіл берушіге толық есеп беруді қосымшасы мен бірге беру қажет, бұл өзін ақтау құжаттары болып керек жағдайда септігі тиеді.
Әдетте көрсетілген міндеттерді орындау контракт шарттарын келістіру, қаржылық есептерді және т.б. үлкен түрлі әрекеттерді жүзеге асыру қажеттілігін қамтитын және қиын нұсқауларға маңызды. Көптеген жағдайларда өкіл алушыға қандай да бір бір рет әрекет ететін нұсқауларды жүзеге асыру болып табылады.
